Pod Pawiem

Nikt dziś nie wie kto wynalazł piwo. Pili je starożytni Grecy i Rzymianie, wzmianki o tym napoju znajdziemy w Kodeksie Hammurabiego (1800 r. p.n.e.), pisał o nim w swej kronice Gall Anonim, Leszek Biały zrezygnował z udziału w wyprawach krzyżowych, ze względu na brak piwa w ciepłych krajach. W Polsce było piwo trunkiem bardzo popularnym.

"Wino rzadko tu używane, a uprawa winnic nie znana. Ma jednak kraj polski napój warzony z pszenicy, chmielu i wody, po polsku piwem zwany; a nic nadeń lepszego do pokrzepienia ciała, jest nie tylko rozkoszą mieszkańców, lecz i cudzoziemców wybornym smakiem, więcej niż w innych krajach zachwyca." Tak pisał o naszym kraju znany kronikarz Jan Długosz.

Zgodnie z prawem z 1667 roku piwo w mieście można było warzyć tylko w zrzeszonym cechu. Cech piwowarów w Krakowie istniał już w 1423 roku. Pod jego opieką znajdowały się dwie baszty krakowskie, stojące w miejscu zajmowanym obecnie przez budynek Teatru im. J. Słowackiego. Zadaniem cechu była nie tylko obrona ale i konserwacja obu baszt. Najczęściej jednak browary lokowano poza murami miasta, obok młynów i garbarni. Browary miejskie prowadzili mistrzowie cechowi, zaś poza murami miasta partacze, tj. osoby nie zrzeszone w cechu, uprawiające swój zawód nielegalnie.

W połowie XVI wieku wiele browarów znajdowało się przy ulicy św. Jana. Z piwa słynął dom "Pod Pawiem" pod numerem 30, w budynku obecnego oddziału Muzeum Narodowego - Muzeum Czartoryskich także prowadzono browar. Piwo krakowskie, zwane "dubeltowym" było wówczas - jako lek cudowny - zalecane chorym przez lekarzy.

W XIX wieku największą popularnością cieszyło się piwo z browaru Rudolfa Jenny'ego, zbudowanego w 1840 roku u zbiegu ulic Strzeleckiej i Lubicz (w 1903 roku odkupionego przez barona Götz-Okocimskiego, właściciela działającego od 1845 roku browaru w Okocimiu).

W Ogrodzie Strzeleckim piło się piwo Juliana Pagaczewskiego (1830-1877), początkowo sprowadzane z Tenczynka, potem zaś produkowane w domu "Pod Maszyną", na Kleparzu, w miejscu gdzie dziś znajduje się budynek Narodowego Banku Polskiego (róg ulicy Basztowej i placu Matejki). Julian Pagaczewski (dziadek Stanisława Pagaczewskiego, pisarza, autora słynnego cyklu książek dla dzieci o przygodach profesora Baltazara Gąbki) uczył się browarnictwa w Londynie, jako pierwszy w Polsce rozpoczął produkcję piwa marki "porter". Prowadził własny sklep w Sukiennicach, gdzie sprzedawał wyrabiane przez siebie piwo.

Materiał opracowany przez Joannę Szulborską-Łukaszewicz w oparciu o książki Jana Adamczewskiego "Kraków od A do Z" (KAW, wyd. III, 1992) oraz "Ech, mój Krakowie" (WL, 1980) a także "Encyklopedię Krakowa" (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000) .