Porozumienie Burmistrzów

Porozumienie między burmistrzami dla zrównoważonej gospodarki energetycznej na szczeblu lokalnym to oddolna inicjatywa europejskich miast i gmin, które niezależnie od wielkości oraz stopnia realizacji lokalnej polityki energetycznej zdecydowały się dobrowolnie prowadzić działania wspierające politykę klimatyczno-energetyczną UE, zgodnie z wytycznymi Porozumienia Paryskiego.

Celem Porozumienia jest ograniczenie lokalnych emisji CO2 poprzez: zwiększenie efektywności energetycznej, lepsze wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, ograniczenie skali ubóstwa energetycznego a także poprawę odporności miast na negatywne skutki zmian klimatu. Miasta to obszary szczególne, gdyż globalnie zużywają 60-80% energii i generują ok. 75% światowych emisji związków węgla, dlatego są też wyjątkowo narażone na skutki zmian klimatu, jak np. ekstremalne zjawiska pogodowe (deszcze nawalne, powodzie, wysokie temperatury).

Pierwsza edycja Porozumienia była realizowana w latach 2008-2015. Jej sygnatariuszami było ponad 6 tyś. samorządów lokalnych, reprezentujących łącznie ponad 200 milionów mieszkańców Europy. Przystępując do Porozumienia sygnatariusze zobowiązywali się do ograniczenia CO2 o co najmniej 20% do roku 2020.

W 2015 r. Porozumienie Burmistrzów, odpowiadając na kolejne wyzwania związane z postępującymi zmianami klimatu, przyjęło nowy cel w obszarze redukcji emisji: co najmniej 40% do 2030r.  W zaktualizowanych wtedy planach działań podkreślono te, ukierunkowane na ograniczenie zużycia energii, zwiększenie odporności miast na ekstremalne zjawiska klimatyczne oraz radzenie sobie ze skutkami tych zjawisk.

Odpowiadając na wyzwania dotyczące zmian klimatu i widząc ich negatywny wpływ na wszystkie aspekty życia mieszkańców Gmina Miejska Kraków z działań przystosowawczych i ograniczających ich skutki uczyniła nadrzędny priorytet. Przystąpienie do „Porozumienia Burmistrzów na rzecz klimatu i energii” wpisuje się w politykę klimatyczną miasta oraz jest zgodne z wolą mieszkańców, którą wyrazili w toku prac Krakowskiego Panelu Klimatycznego. Idea Porozumienia jest spójna z przyjętą przez uczestników Rekomendacją nr 1, która brzmi: „Ambicją Krakowa jest jak najszybsze osiągnięcie neutralności klimatycznej. Mając na uwadze wyzwania związane ze sprawiedliwą transformacją i przeciwdziałaniem wykluczeniu energetycznemu oraz aktualne możliwości ekonomiczne, technologiczne i prawne, proces ten będzie rozłożony w czasie. Do końca 2022 roku zostanie przygotowana Strategia Klimatyczna Krakowa, przedstawiająca plan dojścia do neutralności klimatycznej, zakładająca co najmniej 30% redukcję emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku względem 2018 roku, co najmniej 80% redukcję emisji do roku 2040 oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej nie później niż do 2050 roku”.

Uchwałą nr LXXXVII/2430/22 Rady Miasta Krakowa z dnia 8 czerwca 2022 r. Prezydent Miasta Krakowa przystąpił do Porozumienia Burmistrzów, deklarując opracowanie lokalnego paktu klimatycznego i zaangażowanie wszystkich podmiotów, które pomogą osiągnąć cel.

Wizja Porozumienia zakłada, że do 2050 roku będziemy mieszkać w zdekarbonizowanym mieście, z dostępem do przystępnej cenowo, bezpiecznej i zrównoważonej energii.

Podejmując zobowiązanie wynikające z uczestnictwa w Porozumieniu Gmina Miejska Kraków wyznacza cele średnio- i długoterminowe, angażując w realizację obywateli, przedsiębiorstwa i władze, transformując systemy społeczne i gospodarcze, opracowując i wdrażające plan lokalnego paktu klimatycznego, współpracując z innymi burmistrzami i lokalnymi liderami w Europie i poza nią. Cele wynikające z Porozumienia są również czynnikiem mobilizującym do działania i osiągania założonych wyników. Udział w Porozumieniu to możliwość wymiany dobrych praktyk, ale także wiarygodność i prestiż, który wynika z przynależności do grona światowych liderów w zakresie ochrony środowiska i adaptacji do zmian klimatu. Potwierdza również, że Gmina Miejska Kraków podejmuje działania mające na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych na obszarze miasta oraz tworzy przestrzeń przyjazną mieszkańcom i klimatowi.

Na podpisanie Porozumienia zdecydowało się już ponad 11.500 samorządów terytorialnych ze 142 krajów świata, w tym 11 miast i kilkadziesiąt gmin z Polski. Przystąpienie do Porozumienia oznacza dla miast i gmin liczne korzyści, np. dostęp do źródeł finansowania przeznaczonych dla sygnatariuszy, możliwość wymiany doświadczeń z innymi europejskimi miastami i gminami stawiającymi czoła zmianom klimatu, promocję miasta jako lidera w dziedzinie ochrony klimatu. Pierwsza uroczystość podpisania Porozumienia Burmistrzów miała miejsce 10. lutego 2009 r. w Brukseli podczas Europejskiego Tygodnia Zrównoważonej Energii.