Kultura rozwiń menu
Serwis używa plików cookies zgodnie z polityką prywatności pozostając w serwisie akceptują Państwo te warunki

Kamienica przy ulicy Studenckiej 23

Obiekt o formie typowej dla XIX-wiecznych kamienic i skromnym wystroju wnętrz, o którego walorach zabytkowych w głównej mierze decyduje wystrój elewacji frontowej – w kolejnym odcinku cyklu #krakowheritage przybliżamy kamienicę przy ul. Studenckiej 23.

Fot. Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK

Kamienica przy ulicy Studenckiej 23 została wpisana do rejestru zabytków pod nr A-1351/M decyzją z 30 października 2013 roku (w obrębie elewacji frontowej). Właścicielem obiektu jest wspólnota mieszkaniowa.

Kamienica powstała w 1887 roku wg projektu Sławomira Odrzywolskiego opracowanego dla Władysława Kaczmarskiego. Inicjatorem budowy kamienicy był natomiast jej kolejny właściciel − Julian Miklaszewski.

Kamienica została wybudowana z cegły jako budynek dwupiętrowy. Obiekt posiada typową dla XIX-wiecznych kamienic czynszowych formę oraz skromny, ograniczony do sieni i klatki schodowej wystrój wnętrz. O walorach zabytkowych kamienicy w głównej mierze decyduje wystrój elewacji frontowej.

Eklektyczna fasada kamienicy z charakterystycznym dla architektury Odrzywolskiego licem, została utrzymana w stylu neorenesansowym. Elewacja jest symetryczna, o równomiernie rozmieszczonych otworach z zaakcentowaniem osi środkowej; ceglana z tynkowanym parterem i elementami wystroju architektonicznego, z podziałem na strefy horyzontalne wyznaczone przez gzymsy i zróżnicowany detal architektoniczny.

Narożniki akcentowane boniowaniem, czyli dekoracyjnym opracowaniem krawędzi, na wysokości drugiego piętra zostały ujęte pilastrami z dekoracją w formie panoplii (panoplia to motyw dekoracyjno-symboliczny złożony najczęściej z broni białej i uzbrojenia ochronnego i ułożonych w płaszczyźnie pionowej, symetrycznie wokół tarczy z herbem właściciela) i kartuszy (ozdobne obramowanie). W kartuszach po obu stronach widnieje data budowy: 1887.

Pilastry zakończone belkowaniem, nad którym umieszczone są dekoracyjne konsole, zostały ozdobione motywem rybiej łuski i palmet (dekoracyjnych motywów w kształcie stylizowanego liścia palmy). Całość zwieńczona jest wydatnym gzymsem koronującym, akcentowanym rytmicznie rozstawionymi konsolkami. Otwory okienne w poszczególnych kondygnacjach są zróżnicowane. Nad otworami okiennymi parteru znajdują się klińcowe zworniki ozdobione naprzemiennie odlewami głów damskich w czepcach i męskich w kapturach o formie łbów bydlęcych. Okna pierwszego piętra zostały ujęte w opaski profilowane nakryte gzymsami. Okna drugiego piętra w tynkowych opaskach, zwieńczone są pełnym łukiem. Na osi bramy na pierwszym i drugim piętrze znajdują się balkony z ornamentalnymi żelaznymi balustradami.

Remont konserwatorski elewacji przeprowadzono w roku 2015. Dofinansowanie remontu z budżetu Krakowa wyniosło 40 tys. zł i stanowiło 19,4 proc. poniesionych kosztów na ten zakres prac. Ponadto prace współfinansowane były ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa oraz funduszu remontowego Wspólnoty Mieszkaniowej.

Opis przygotowano w oparciu o dostępne źródła historyczne oraz rys historyczny zawarty w programach prac konserwatorskich.

Sławomir Odrzywolski herbu Nałęcz (1846-1933) – polski architekt i konserwator zabytków. W latach 1860-1866 studiował w Instytucie Technicznym w Krakowie, w okresie 1866-1869 uzupełniał wiedzę studiując w Bauakademie w Berlinie. Od 1878 zamieszkał na stałe w Krakowie. W latach 1878-1909 był profesorem w Instytucie Technicznym, od 1879 zaczął współpracować z Komisją do Badań Sztuki w Polsce Akademii Umiejętności. W latach 1887-1913 pełnił funkcję konserwatora drugiego okręgu Galicji. Był członkiem: Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej.

Projektował w stylu eklektyzmu oraz secesji i modernizmu. Do jego ważniejszych realizacji w Krakowie należą kamienice przy ul. Basztowej 23, 24 i 25 (obecnie Hotel Polonia), ul. Studenckiej 19, 21, 23 i 27, ul. Piłsudskiego 16, 32, 34 i 36, a także budynki: Krakowskiego Towarzystwa Technicznego przy ul. Straszewskiego 28, Szkoły Przemysłowej przy al. Mickiewicza 5, Towarzystwa Rolniczego przy pl. Szczepański 8 (wspólnie z Władysławem Kaczmarskim) oraz budynek AGH przy al. Mickiewicza 30 (wraz z Wacławem Krzyżanowskim). Projekty Odrzywolskiego znajdziemy także poza Krakowem, są to: kościół Nawiedzenia NMP – Miejsce Piastowe, kościół Narodzenia NMP – Albigowa, a także kościół św. Marii Magdaleny – Rabka-Zdrój.

W latach 1883-1888 na prośbę Władysława Czartoryskiego Sławomir Odrzywolski zaprojektował szafy muzealne dla Muzeum Czartoryskich. Jest też autorem projektu prospektu organów w kościele Bożego Ciała w Bieczu, wykonanych w 1898 r. przez Jana Śliwińskiego ze Lwowa.

Głównym dziełem Odrzywolskiego jako konserwatora jest restauracja katedry wawelskiej prowadzona w latach 1885-1904. Według jego projektu wykonano kraty i bramki prowadzące do prezbiterium katedry, sarkofag dla Adama Mickiewicza w 1890, zrekonstruowano baldachim nad sarkofagiem Władysława Łokietka, zaś w latach 1897-1898 nakryto wieżę Zygmuntowską zaprojektowanym przez niego hełmem.

Wyniki swoich prac publikował w „Czasopiśmie Technicznym" oraz w „Architekcie". W latach 1880-1882 opublikował trzytomową pracę „Dawny zamek królewski na Wawelu”, a w 1894 roku opracowanie „Zabytki przemysłu artystycznego w Polsce”.


W cyklu #krakowheritage prezentujemy krakowskie zabytki odnowione przy wsparciu miasta. Zachęcamy do spacerów szlakiem krakowskich renowacji i poznawania lub okrywania na nowo najpiękniejszych obiektów, a także oznaczania ich hasztagiem #krakowheritage – wspólnie pokażmy, że jesteśmy dumni z efektów opieki nad zabytkami naszego miasta.

Chcesz poznać więcej odnowionych zabytków? – pozostałe odcinki cyklu #krakowheritage możesz znaleźć tutaj.

Elewacja - stan z 2014 r.
Elewacja - stan z 2014 r. Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Elewacja po remoncie konserwatorskim
Elewacja po remoncie konserwatorskim Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Część elewacji - stan przed remontem
Część elewacji - stan przed remontem Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Część elewacji po remoncie i pracach konserwatorskich
Część elewacji po remoncie i pracach konserwatorskich Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Balkon (I piętro) przed remontem
Balkon (I piętro) przed remontem Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Balkon (I piętro) po renowacji
Balkon (I piętro) po renowacji Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Balkon (II piętro) przed remontem
Balkon (II piętro) przed remontem Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Balkon (II piętro) po renowacji
Balkon (II piętro) po renowacji Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Gzyms przed konserwacją
Gzyms przed konserwacją Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Gzyms po konserwacji
Gzyms po konserwacji Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Detal przed konserwacją
Detal przed konserwacją Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Detal po konserwacji
Detal po konserwacji Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Detal przed konserwacją
Detal przed konserwacją Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Detal po konserwacji
Detal po konserwacji Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Obramienie okna - stan przed remontem
Obramienie okna - stan przed remontem Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Obramienie okna po remoncie
Obramienie okna po remoncie Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Stan zachowania balkonu
Stan zachowania balkonu Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Balkon po pracach remontowych
Balkon po pracach remontowych Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK
Elewacja - stan z 2014 r.
Elewacja po remoncie konserwatorskim
Część elewacji - stan przed remontem
Część elewacji po remoncie i pracach konserwatorskich
Balkon (I piętro) przed remontem
Balkon (I piętro) po renowacji
Balkon (II piętro) przed remontem
Balkon (II piętro) po renowacji
Gzyms przed konserwacją
Gzyms po konserwacji
Detal przed konserwacją
Detal po konserwacji
Detal przed konserwacją
Detal po konserwacji
Obramienie okna - stan przed remontem
Obramienie okna po remoncie
Stan zachowania balkonu
Balkon po pracach remontowych
pokaż metkę
Osoba publikująca: Marcin Drobisz
Podmiot publikujący: Wydział Komunikacji Społecznej
Data publikacji: 2022-12-23
Data aktualizacji: 2022-12-29
Powrót

Zobacz także

Znajdź