Kraków i jego symbole: jak czytać średniowieczne miasto?

Bogata oferta wydarzeń towarzyszących daje duże możliwości wyboru. Zainteresowanych wymiarem teoretycznym wybranego zagadnienia MHK zaprasza na prowadzone przez ekspertów wykłady (we wtorki), a tych, którzy preferują aktywność poznawczą, na warsztaty oraz spacery edukacyjne (w soboty). Zajęcia dla rodziców z dziećmi, tradycyjnie, odbędą się w ostatnią niedzielę stycznia. Jest też wyjątkowa propozycja – turniej szachowy, bo przecież „królewska gra” posiadała i nadal posiada tak wiele znaczeń.

Na wszystkie wydarzenia w ramach „Drążenia miasta. Święta Rynku Podziemnego” wstęp jest bezpłatny. Obowiązuje rezerwacja miejsc w Centrum Obsługi Zwiedzających (Rynek Główny 1, info@mhk.pl). Kuratorka wydarzenia: Katarzyna Winiarczyk.

Program:

Emblemat:

• 9 stycznia, godz. 17.30 – Czytanie znaków – herb Krakowa, dr hab. Zenon Piech, prof. UJ – wykład
  Żyjemy w świecie znaków, starych i nowych, przemawiają do nas, komunikują pewne treści. Czy potrafimy poprawnie je odczytać? Podczas wykładu zaproponujemy odczytanie treści najważniejszego krakowskiego znaku – herbu miasta. Przedstawione zostaną jego geneza, etapy rozwoju, treści i funkcje, a także to, jak mocno przez niemal siedem stuleci był związany z historią miasta i państwa.
• 13 stycznia, godz. 10.00 – W poszukiwaniu herbów i pieczęci z krakowskich Sukiennic, dr hab. Zenon Piech, prof. UJ – spacer (miejsce zbiórki: wieża Ratuszowa)
  Krakowskie zabytki, nawet te znane, kryją tajemnice. W hali Sukiennic znajduje się duży zespół herbów i pieczęci miejskich i cechowych. Liczy on ponad sto obiektów. Tysiące turystów i krakowian przechodzą codziennie przez Sukiennice, spoglądają na herby. Co wiedzą na ich temat? Jest to jeden z największych w Polsce zespołów heraldyczno-sfragistycznych, wykonany w 1895 roku, dopełniający treści ideowych Sukiennic przebudowanych przez Tomasza Prylińskiego. To manifestacja stołeczności Krakowa zarówno staropolskiego, jak i galicyjskiego – „polskiego matecznika”. W czasie wycieczki poznamy historię tego zespołu, jego pierwotne przesłanie ideowe i zmiany, jakim uległ po II wojnie światowej.

Gest:

• 16 stycznia, godz. 17.30 – Król w mieście. O symbolach monarszej obecności w przestrzeni Krakowa, dr hab. Marek Walczak (UJ) – wykład
  Kraków jako królewskie miasto rezydencjonalne, a później stolica Królestwa Polskiego, był główną siedzibą monarchów. Nawet pod ich nieobecność w przestrzeni miejskiej można było napotkać widome znaki i symbole ich panowania. Poprzez wspaniałe fundacje artystyczne starano się podkreślać ciągłość dynastyczną, czemu służyły zarówno dostępne na co dzień dzieła, takie jak nagrobki w katedrze na Wawelu z wizerunkami dawno zmarłych monarchów, jak i dekoracje okolicznościowe przygotowywane z wielką starannością z okazji koronacji i królewskich pogrzebów. Zwierzchność króla nad Krakowem symbolizowały „miejsca władzy”, czyli budowle związane z władzą wkomponowane w przestrzeń miejską, jak domniemany pałac królewski przy Rynku Głównym 17 albo kaplica „królewska” po południowej stronie fasady kościoła Dominikanów. Zwierzchność ta była akcentowana nawet w ratuszu, gdzie w izbie pańskiej wymalowany był poczet władców Polski, i w kościele Mariackim, gdzie herby miasta znajdowały się niemal zawsze w towarzystwie Orła Białego.
• 20 stycznia, godz. 20.00 – W świecie symboli i gestów średniowiecznych tańców dworskich, Romana Agnel, Dyrektor Baletu Dworskiego Cracovia Danza – wykład połączony z warsztatami tanecznymi.

Etykieta:

• 23 stycznia, godz. 17.30 – Czytanie średniowiecznego miasta: tożsamość i pamięć, prof. Halina Manikowska, dr Piotr Okniński (PAN) – wykład
  W poświęconym ideologii miasta komunalnego wykładzie będziemy poznawać narzędzia, jakimi ono dysponowało, budując swoją tożsamość. Będziemy sięgać m.in. do wielkiej księgi przywilejów Krakowa – Kodeksu Behema, by zagłębić się w lekturze symbolicznej przestrzeni i topografii miejskiej i uchwycić fundamenty ładu ustrojowego i społecznego średniowiecznego miasta.
• 27 stycznia, godz. 10.00–19.00 – Drążenie miasta. Turniej szachowy z okazji święta Rynku Podziemnego organizowany we współpracy z Krakowskim Klubem Szachistów.
  „W średniowieczu znano wiele zajęć towarzyskich, ale szachy stały się czymś znacznie ważniejszym niż zwykła gra, jako że tworzyły swój własny świat. […] graczom, którzy zasiadali do gry, niejednokrotnie wydawało się, że na szachownicy sterują losami bitwy czy swego ludu, że są królami, którzy potrafią zapanować nad rzeczywistością” (Robert Bubczyk, Szachy i Rycerze, o grach planszowych w angielskiej kulturze wyższej późnego średniowiecza).
  Regulamin turnieju: Pobierz
  Zgoda rodzica/opiekuna na udział dziecka w turnieju: Pobierz
• 28 stycznia, godz. 10.30 – Blazonujemy, czyli poznajemy tajniki języka heraldyki!, Katarzyna Winiarczyk, Justyna Kutrzeba (MHK) – projektowanie herbów, warsztaty dla rodzin
  Wspólne projektowanie herbu to nie tylko dobra zabawa, ale także okazja do przekazania dzieciom informacji o historii rodziny, na przykład o tym, gdzie mieszkali, jakie zawody wykonywali nasi przodkowie lub jakimi cechami się wyróżniali. Zapraszamy Państwa na lekcję rodzinnego patriotyzmu!