Pierwsza w pełni ekologiczna kwatera pochówkowa

Kwatera o symbolicznej nazwie „Drzewa pamięci” jest odpowiedzią nie tylko na problemy sygnalizowane szczególnie w ostatnich latach przez cmentarze komunalne. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie co roku apeluje o skromne dekorowanie grobów zwłaszcza w okresach świątecznych. Ilość wywożonych w tym czasie odpadów, dodatkowo co ważne trudnych w segregacji, jest ogromna i wciąż wzrasta. Jednak powstanie kwatery to przede wszystkim odpowiedź na apel wszystkich osób, które właśnie w ten wyjątkowy sposób chciałyby przyczynić się do poprawy stanu środowiska naturalnego i chronić lokalną florę i faunę.

Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie podkreśla, że jest to swego rodzaju uzupełnienie obecnej oferty pochówkowej miasta i spełnienie oczekiwań mieszkańców, obok tradycyjnych pochówków, czy też pochówków urnowych np. w kolumbariach. Pomysłodawca inicjatywy, obecny zastępca prezydenta Krakowa Łukasz Sęk, jako radny miasta zwrócił się w 2023 r. z interpelacją do poprzedniego prezydenta Krakowa, wskazując na potrzebę stworzenia miejsca pochówku dla mieszkańców takich jak np. „Lasy pamięci”.

– Ewolucja stylu życia, który uwzględnia konieczność dokonywania wyborów proekologicznych dotyka również tak delikatnej materii jaką jest pochówek zmarłego. Wiele osób pragnie zostać pochowanych w sposób nieinwazyjny dla środowiska naturalnego. Polskie przepisy prawa niestety nie przewidują rozsypywania prochów na tzw. polach pamięci zlokalizowanych na cmentarzach. Ten stan rzeczy powoduje, że osoby, które planują pochówek w sposób minimalistyczny i nieingerujący w środowisko naturalne praktycznie nie mają możliwości zrealizowania swojego celu. Te braki w polskich przepisach pociągają za sobą konieczność poszukiwania rozwiązań pośrednich – zwrócił uwagę w interpelacji obecny zastępca prezydenta Krakowa Łukasz Sęk.

Kwatera ekologiczna na cmentarzu w Podgórkach Tynieckich zajmuje powierzchnię 133 m kw., co pozwoliło wygospodarować miejsce dla 135 „ekogrobów”. Z czasem planowane jest jej systematyczne powiększanie, w zależności od potrzeb. Kwaterę odgrodzono kolumną drzew – cisów, które tworzą odpowiednie tło i nastrojowość dla tego unikatowego miejsca. Do kwatery prowadzi drewniana furta i kamień z napisem „Drzewa pamięci”. Bliskich zmarłych będzie można żegnać w urnach wyłącznie biodegradowalnych, wykonanych z naturalnych surowców takich jak drewno czy wiklina. Miejsce pochówku może być oznaczone kamieniem pamięci, dla którego tworzywem jest kamień naturalny bądź drewnianą tabliczką. Do upamiętnienia zmarłych nie mogą zostać użyte jakiekolwiek elementy betonowe czy stalowe. Nie spotkamy tam więc tradycyjnych nagrobków. Składanie kwiatów wyłącznie naturalnych (ciętych lub w donicach ekologicznych) oraz zniczy biodegradowalnych, jak również lampionów solarnych będzie dopuszczalne w wyznaczonych w tym celu miejscach. Ścieżki wykonane zostały z naturalnych materiałów, takich jak kamień naturalny, kora, żwir czy drewno. Mała, w pełni naturalna architektura harmonijnie komponuje się z otoczeniem.

Na cmentarzu w Podgórkach Tynieckich powstał również pomnik upływu czasu i przemijania – oś czasu „Tempus fugit”, oparty o przebieg równoleżnika 50° N przez teren nekropolii i wykorzystujący zjawisko geologiczne dryfu kontynentów. Ten wyjątkowy na skalę światową projekt został objęty patronatem Głównego Geodety Kraju.

Kwatera ekologiczna „Drzewa pamięci” to zielona oaza spokoju i zadumy, bez zbędnego betonu i plastiku. Taka proekologiczna przemiana w tradycji upamiętnienia zmarłych niewątpliwie pozwoli spojrzeć mieszkańcom w inny, także bardziej odpowiedzialny sposób na kwestię troski o środowisko naturalne w obrębie miejsc pamięci, którymi są nekropolie komunalne, gdzie nie zapominajmy, często bytują zagrożone wyginięciem gatunki roślin i zwierząt. Zmianie nie ulegną natomiast kwestie formalne takie jak 20-letni okres dysponowania grobem.