Tadeusz Śliwiak

Tadeusz Śliwiak (ur. 23 stycznia 1928 we Lwowie, zm. 3 grudnia 1994 w Krakowie) – poeta, tłumacz, autor książek dla dzieci, aktor, dziennikarz, członek Związku Literatów Polskich.

Od 1948 roku związany z Krakowem. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej (obecnie Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej) w Krakowie (1948-1953), gdzie studiował ze Zbigniewem Cybulskim, Bogumiłem Kobielą, Leszkiem Herdegenem, Kaliną Jędrusik. Już w czasie studiów pracował jako aktor w Teatrze Rapsodycznym (1949-50), a następnie w Teatrze Poezji. W latach 1953-1960 był aktorem Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej w Krakowie. W 1960 roku wycofał się z życia aktorskiego, ale nie zerwał z teatrem – pełnił funkcję kierownika literackiego w Teatrze Rozmaitości (1960-1963).

Z grupą poetów i plastyków utworzył i redagował magazyn literacko-artystyczny „Zebra” w latach (1956-1958). Od 1952 roku był związany z „Życiem Literackim”, zaś od 1967 r. prowadził w „Życiu Literackim" dział poezji. Był także redaktorem naczelnym „Magazynu Kulturalnego" (1975-1984). Współzałożyciel i członek krakowskiej grupy literackiej Barbarus (1967-1972). Od 1977 r. współpracował z Grupą Poetów i Malarzy Łazienki. Członek Konfraterni Poetów. Członek ZLP od 1953 roku i nowego ZLP od 1984 roku. Od 1985 roku był członkiem Zarządu Głównego.

Jako autor debiutował w 1947 r. wierszem Chaim we wrocławskim Słowie Polskim. Pierwszy tomik poetycki Drogi i ulice ogłosił w 1954 roku. Rok wcześniej opublikował poemat o Mikołaju Koperniku pt. Astrolabium z jodłowego drzewa. Jego utwory poetyckie drukowano w prasie literackiej w kraju i za granicą. Napisał wiele utworów i książek dla dzieci. Jest autorem wielu polskich piosenek, w tym takich szlagierów jak Krakowska kwiaciarka i Kocaraba oraz piosenek poetyckich (np. Niebieski młyn śpiewany przez Marka Grechutę i "Skaldów"). Był związany z Piwnicą pod Baranami, (jest autorem słynnej piwnicznej pieśni Ta nasza młodość).

Jako tłumacz dokonywał przekładów z niemieckiego, ukraińskiego i francuskiego. Tłumaczył poezję rosyjską, w tym teksty Bułata Okudżawy i poezję węgierską.

W latach 1962-1967 był kierownikiem Redakcji Programów Artystycznych w Telewizji Polskiej w Krakowie; w latach 1969-76 był autorem programów dziecięcych w Ośrodku TVP w Krakowie.

Ważniejsze nagrody:

• 1961 – nagroda poetycka na Festiwalu Kultury Studentów PRL w Gdańsku
• 1964 – nagroda Ministra Obrony Narodowej
• 1974 – nagroda m. Krakowa w dziedzinie upowszechniania kultury,
• 1978 – nagroda artystyczna im. Bohaterów Warszawy,
• 1980 – nagroda im. Juliana Przybosia,
• 1983 – nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży,
• 1987 – nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia.

Odznaczony był też m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), Odznaką Zasłużony Działacz Kultury.

 Książki i broszury

• Astrolabium z jodłowego drzewa, Kraków, WL, 1953
• Drogi i ulice, Warszawa, Czytelnik, 1954
• Dzień dobry muzyko, PWN, Kraków 1958
• Co dzień umiera jeden bóg, Kraków, WL, 1959
• Koncert na leśnej polanie, Kraków, PWN, 1959
• Imieniny pana Fleta, Kraków, PWM, 1961
• Wyspa galerników, Kraków, WL, 1962
• Żabki z Rabki Warszawa, Ruch, 1963
• Szczygle figle, Kraków, WL, 1964
• Żywica, Warszawa, Czytelnik, 1964
• Poemat o miejskiej rzeźni, Kraków, WL, 1965
• Lody pana Chmurki, Warszawa, Ruch, 1966
• Ptasi telewizor Kraków, WL, 1967
• Święty wtorek, Kraków, WL, 1968
• Słoń w sklepie z porcelaną, Ruch, Warszawa 1968
• Czytanie mrowiska, Warszawa, Czytelnik, 1969
• A śnieżek prószy, Warszawa, Ruch, 1969
• — Zielona sowa. Warszawa, Ruch, 1969,
• — Pan Słoń, Warszawa, Ruch, 1970,1974,
• Ruchoma przystań (1971)
• Widnokres, Warszawa, PIW, 1971
• — Spacer lwa. Warszawa 1971,1973, Ruch
• — Ruchoma przystań, Kraków 1971, WL
• — Krakowski stragan, Kraków 1971, WL
• Rajskie wrony, Warszawa, LSW, 1972
• Żabi koncert, Warszawa, Ruch, 1973
• Znaki wyobraźni, Kraków, WL, 1974
• Totemy. Poematy, Wrocław Ossolineum, 1975
• Dłużnicy nadziei, Warszawa, KAW, 1978
• Solizman, Warszawa, PIW, 1981
• Chityna Warszawa, Czytelnik, 1982
• Odmroczenia, Kraków, WL, 1982
• — Bajkoteka. T. I, Kraków 1982, WL
• — Bajkoteka. T. II, Kraków 1982, WL
• Słownik wyrazów światłoczułych (1988)
• Dotyk (1989)

 

Wybory wierszy

• Wiersze wybrane Warszawa, Czytelnik, 1975
• Poezje wybrane, Warszawa, LSW - Biblioteka Poetów, 1975
• Płonący gołębnik, Kraków, WL, 1978
• Koń maści muzycznej (1986) – Seria Małych Wyborów Poetyckich
• Wiśnie rozkwitłe pośród zimy (1992) – antologia współczesnej poezji japońskiej; współautor
• Uwierzyłem w człowieka (1996)
• Nie dokończony rękopis (2002)

Filmografia

• Dobry dzień, muzyko, scenariusz (1960),
• Nieznany, słowa piosenki, obsada aktorska, (1964)
• Cierpkie głogi, obsada aktorska (1966)
• Taki świat, teksty poetyckie (1968)
• Colargol zdobywcą kosmosu, słowa piosenki (1978)
• Znaki wyobraźni, bohater filmu (1996)

Teksty piosenek

• (1961) Droga na zachód Piosenka – słowa piosenki
• (1961) Kwiecień Piosenka – słowa piosenki
• (1962) Między brzegami Piosenka – słowa piosenki
• (1966) Cierpkie głogi Piosenka – słowa piosenki
• (1982) Ta nasza młodość Piosenka: Ta nasza młodość

http://www.piwnicapodbaranami.krakow.pl/piosenki/mlodosc.html

•  (1984) Przewodnik Piosenka: Ta nasza miłość
• (1989) Marcowe migdały Piosenka: Ta nasza miłość
• (1996) Dzień wielkiej ryby Piosenka: Kolorowa Cza-Cza
• (2002) Wszyscy święci w Święta Polskie Piosenka: Ta nasza miłość

http://www.bibliotekapiosenki.pl/Sliwiak_Tadeusz

Przekłady:

Goethe J. W., Rolek, Kraków 1956 [słowa do pieśni Mozarta] PWM

Rudzinski W., Sześć pieśni ludowych z północnej Europy, Kraków 1956, PWM

Meihac H., Halevy L., Kuplety torreadoro, Kraków 1957, PWM [Carmen Bizeta]

Garztecka I., Hiszpańskie piosenki ludowe, Kraków 1958, PWM

Leoncavallo R., Prolog do opery „Pajace”, Kraków 1958, PWM

Giacosa G., Ulica L, Słowa do arii Cauaradossiego, Kraków 1958, PWM

Radnoti M., Spienione niebo, Kraków 1980, WL

Che Łan Vien, Z biegiem pór roku, Kraków 1980, WL

 

Premiery teatralne:

Kopernik, Nowa Huta 1953, Teatr Poezji

Astrolabium z jodłowego drzewa. Nowa Huta 1953, Teatr Poezji

U Serafina, Poznań 1958, Studencki Teatr Dramatyczny

Niepożegnony, Warszawa 1983, Piwnica „Na Wójtowskiej"

Biuro rzeczy znalezionych, Kraków 1984, Teatr „Groteska"

 

Słuchowiska radiowe:

Wosser und Wind, Hamburg 1963, Hamburg Rundfunk

Vodo i Vietar-, Zagrzeb 1964, Zagreb Radio

Ja—Maria, Kraków 1981, PR

U Serafina, Kraków 1984, PR

 

Spektakle telewizyjne:

U Serafina, Katowice 1960, TYP

Filge z makiem. Warszawa 1967, TVP

Baloniki, baloniki. Warszawa 1969, TYP

Jesień, jesień. Warszawa 1969, TVP

Cykl programów dla dzieci, Kraków 1969—1976, TVP