Position Paper

Krakow Position Paper (Urban Transformation Strategy: Strategia Miejskiej Transformacji) to dokument strategiczny, który powstał w ramach projektu EIT Climate-KIC Deep Demonstration – Healthy, Clean Cities – Zeroemisyjny Kraków.

Celem powstania dokumentu jest usystematyzowanie wiedzy na temat działań klimatycznych Krakowa, z uwzględnieniem w szczególności: potencjału organizacyjnego miasta oraz roli społeczeństwa obywatelskiego w procesach inicjowania oraz wdrażania zmian w wielu obszarach jego funkcjonowania.

Dokument zawiera m.in.:

• Listę najistotniejszych konsekwencji postępujących zmian klimatu, obserwowanych w Polsce w ciągu ostatnich dwóch lat (str. 13)
• Zestawienie wdrażanych obecnie strategii, programów i lokalnych uregulowań prawnych, których celem jest stworzenie sprzyjających ram dla działań pro-klimatycznych (str. 15)
• Podsumowanie realizowanych aktualnie projektów, programów i inicjatyw w obszarach:   Budynki i energia, Mobilność, Gospodarka odpadami oraz Zieleń (str. 16)

Krakow Position Paper precyzuje także strategiczne cele, jakie stawia przed sobą Kraków, który chce być metropolią o międzynarodowym znaczeniu w obszarach: innowacji, nauki, ekonomii i kultury, miejscem przyjaznym do życia, nowocześnie zarządzanym, z silną, zaangażowaną społecznością.

W dokumencie znajdują się odpowiedzi na pytania:

• Jak Kraków może angażować mieszkańców w inicjatywy pro-klimatyczne?
• Które obszary są krytyczne z punktu widzenia realizacji celu nadrzędnego: zeroemisyjności miasta?
• Jak Kraków powinien współpracować z organizacjami i partnerami  społecznymi?

W wyniku pogłębionej analizy stanu obecnego w zestawieniu z długoterminowymi celami strategicznymi miasta powstała swoista „mapa drogowa” zawierająca  propozycje innowacyjnych rozwiązań technicznych, organizacyjnych, finansowych i społecznych, które umożliwią przyspieszenie transformacji klimatycznej.

Jednym z etapów pracy na tym dokumentem była organizacja w roku 2019 cyklu warsztatów tematycznych w tym mikro wydarzeń pn. Stoliki przyszłości, których celem było wypracowanie scenariuszy przyszłości Krakowa. Więcej na ten temat  można przeczytać tutaj.

Jako pierwszy etap wdrożenia przyjętej strategii zaproponowano dwa rodzaje projektów pilotażowych w obszarach: Mobilność oraz Budynki i Energia.

Pierwszy z nich jest już wdrażany. Jego założeniem jest rozwój miejskiego ruchu pieszego i rowerowego jako formy aktywnej mobilności. Projekt został nazwany Kwartał klimatyczny i jest koordynowany przez Zarząd Transportu Publicznego. Swoim zasięgiem obejmuje obszar Kazimierza oraz zachodniej części Grzegórzek i jest ograniczony ulicami: Dietla, Grzegórzecką, Aleją Daszyńskiego i rzeką Wisłą. Powstał w oparciu o ideę miasta piętnastominutowego, koncepcję urbanistyczną, której istotą jest zaspakajanie najistotniejszych, życiowych potrzeb mieszkańców w ich bezpośrednim sąsiedztwie.

Idea miasta 15-minutowego kładzie nacisk min. na ograniczenie ruchu samochodowego, przy jednoczesnym usprawnieniu komunikacji zbiorowej. Przebudowa ulic i infrastruktury pod kątem ułatwień dla pieszych i rowerzystów daje też w konsekwencji możliwość zagospodarowania pozyskanych dzięki tym zmianom terenów (ulic czy parkingów) na tereny zielone lub rekreacyjne.

Zmiany w znaczący sposób poprawią jakość życia mieszkańców i ograniczą konieczność podróży. W dłuższej perspektywie zredukują poziom emisji dwutlenku węgla, co przełoży się na poprawę jakości powietrza i kondycję zdrowotną mieszkańców.

Więcej na temat tej inicjatywy napiszemy już wkrótce.

Drugi z zaplanowanych eksperymentów, zawarty w Krakow Position Paper należy do kategorii Budynki i energia.

Będzie wspierać projektowanie i tworzenie infrastruktury oraz rozwiązań systemowych w obszarze modernizacji budynków i szerszego wykorzystania energii odnawialnej. Promuje także ideę Ciepła jako usługi, która realizuje się przez:

• montaż i eksploatację źródeł ciepła OZE w budynkach położonych poza zasięgiem sieci ciepłowniczej
• wsparcie z programów rządowych (Czyste powietrze i Mój prąd) na termomodernizację i montaż instalacji fotowoltaicznych

Wdrażanie projektów pilotażowych daje miastu ogromne korzyści, bo stwarza możliwość wykorzystania wiedzy i doświadczeń, zdobytych podczas ich realizacji do wprowadzania zmian na większą skalę.

Projekty pilotażowe można skalować, powielać i wdrażać, eliminując zawczasu występujące w nich bariery. Wiedza zgromadzona podczas ich realizacji jest wykorzystywana w późniejszych procesach planowania strategicznego, zarządzania danymi a także projektowania mechanizmów finansowania czy modeli partycypacji społecznej.

Z całym dokumentem Urban Transformation Strategy (w języku angielskim) można zapoznać się tutaj, zaś z prezentacją (w języku polskim) tutaj.