„Wspaniała Ósemka” 2024 – to już jubileusz robienia dobra

W Krakowie tysiące młodych ludzi angażuje się w pomaganie innym – wielu zaczyna już w szkole podstawowej, w uczniowskich klubach wolontariatu lub w harcerstwie. Nie zaniedbując szkolnych obowiązków, znajdują czas, żeby pomagać koleżankom i kolegom, działać na rzecz społeczności lokalnej, zachęcać innych do działań prospołecznych, zapobiegać przemocy, agresji czy uzależnieniom. Po napaści Rosji na Ukrainę młodzi krakowianie ruszyli z pomocą uchodźcom. Teraz w wolontariat angażują się też ukraińscy uczniowie i uczennice, którzy kontynuują naukę w krakowskich szkołach.

Aby docenić wysiłek młodzieży, która wyróżnia się wrażliwością społeczną, pomysłowością i energią, Kraków organizuje Samorządowy Konkurs Nastolatków „8 Wspaniałych”. Jego laureatami zostają uczniowie i uczennice szkół ponadpodstawowych i ostatnich klas szkół podstawowych. 22 kwietnia poznaliśmy wyniki 30. edycji – laureatami za rok 2024 zostali: Julia Legomska z VIII LO, Mateusz Gwiazda z VIII LO, Agata Kędzierska z VII LO, Katia Mamchur z XV LO, Łukasz Hachlowski z III LO, Filip Antonkiewicz z SP nr 18, Hanna Matusik z SP nr 41 oraz Dawid Kiściński z XVI LO. Podczas uroczystej gali, która odbyła się w Młodzieżowym Domu Kultury „Dom Harcerza”, laureaci odebrali upominki i dyplomy. Jury zdecydowało, że Agata Kędzierska z VII LO będzie reprezentowała Kraków w ogólnopolskiej edycji konkursu.

Kim są i jak lubią pomagać krakowscy „Wspaniali” 2024?

Julia Legomska, uczennica VIII LO

W wolontariacie działa od 5 lat. W samorządzie szkolnym kieruje sekcją wolontariatu. Współpracuje ze Stowarzyszeniem Rodziców i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa „Tęcza”. Wspólnie z innymi uczniami uczestniczy w miejskim projekcie #Ogarniam życie. Koordynuje całoroczny projekt fundacji Alma Spei-Hospicjum Dziecięce. Współorganizowała kiermasz świeczek wykonanych przez niepełnosprawną dziewczynę. Zaangażowała się wraz ze swoją rodziną w pomoc dla uchodźców z Ukrainy. Od 9 lat regularnie trenuje hip-hop i startuje w turniejach. Posiada patent żeglarski i żeglowanie staje się jej pasją.

Mateusz Gwiazda, uczeń VIII LO

W wolontariacie działa od 2012 roku. Od trzech lat pełni funkcję przewodniczącego klasy. W samorządzie szkolnym pełnił funkcję zastępcy prezydenta. Organizował wiele szkolnych projektów, m.in. igrzyska sportowe połączone ze zbiórką środków finansowych na pomoc Ukrainie. W 2023 roku został Młodzieżowym Ambasadorem Budżetu Obywatelskiego. Prowadził warsztaty dla około 1000 uczniów z 13 liceów. Jest członkiem Klubu Sportowego „Podwawelski” i reprezentantem Polski na międzynarodowych zawodach w rock and rollu akrobatycznym. Corocznie angażuje się w akcje Szlachetnej Paczki. W 2022 organizował strefę kibica VIII LO podczas mistrzostw świata w piłce nożnej. Był w szkole inicjatorem projektu „8 ligi mistrzów” – rywalizacji uczniów w sporcie i aktywności społecznej.

Agata Kędzierska, uczennica VII LO

W wolontariacie działa od 2020 roku. Jest przewodniczącą Szkolnego Koła Wolontariatu. Uważa, że najważniejsza jest pomoc seniorom. Współpracuje ze Stowarzyszeniem a Paulo. W dzielnicy współorganizowała Festyn Seniora. Z Dzielnicą V i Strażą Miejską organizowała konkurs „Bezpieczni na drodze – zerowa i bezpieczna Krowodrza”. Jest redaktorką radia Pryzmat. Prowadziła warsztaty z autoprezentacji i komunikacji interpersonalnej. Organizuje akcje profilaktyczne m.in. z edukacji zdrowotnej. Jury XXX edycji Samorządowego Konkursu Nastolatków „8 Wspaniałych” zdecydowało, że Agata Kędzierska będzie reprezentowała Kraków w konkursie ogólnopolskim.

Katia Mamchur, uczennica XV LO

W Polsce od listopada 2022 roku działa w wolontariacie, ale tę aktywność rozpoczęła jeszcze w ojczystym kraju – Ukrainie. Bierze udział w akcjach charytatywnych w szkole. Angażuje się w inne działania, m.in. turnieje, akcje krwiodawstwa, Młodzieżowe Dni Wolontariatu. Jest wolontariuszką Fundacji Wygrajmy Siebie.

Łukasz Hachlowski, uczeń III LO

W wolontariacie działa od 6 lat. Jest przewodniczącym samorządu uczniowskiego, stoi też na czele Samorządów Krakowskich Szkół Średnich. Organizował i zainicjował wiele działań, m.in. turnieje, familiadę, akcje charytatywne, dni tematyczne. Zdobywał stypendia Prezesa Rady Ministrów, Unii Europejskiej, Jana Pawła II. Jest wolontariuszem Caritas i Centrum Wolontariatu w Michałowicach. Był współtwórcą Młodzieżowej Rady Gminy Michałowice. Założył profile szkolne w mediach społecznościowych. Ćwiczy akrobatykę sportową.

Filip Antonkiewicz, uczeń SP nr 18

W wolontariacie działa od 3 lat. Jest przewodniczącym Szkolnego Koła Wolontariatu oraz głównym inicjatorem i organizatorem akcji charytatywnych w szkole. Współorganizował akcję „Kraków dla Lwowa”. Nawiązał współpracę z „Pies Marshall do zadań specjalnych”. W 2023 roku został laureatem konkursu Młodzieżowy Wolontariusz Roku. Pomaga innym uczniom. Jest przewodniczącym samorządu uczniowskiego.

Hanna Matusik, uczennica SP nr 41

W wolontariacie działa od 8 lat. Udziela się w wolontariacie szkolnym „Młodzi Pomocą”. Prowadziła warsztaty dla klas VII i VIII o osobach niepełnosprawnych. Śpiewa w scholi, uczestniczy w kolędowaniu misyjnym. Pomaga w Zespole Szkół Specjalnych nr 4, m.in. prowadząc zajęcia taneczne i muzyczne dla młodszych dzieci czy tworząc pomoce edukacyjne.

Dawid Kiściński, uczeń XVI LO

W wolontariacie działa od 2017 roku. Jest przewodniczącym samorządu uczniowskiego i organizatorem akcji charytatywnych. Jako wolontariusz brał udział w pracy na rzecz uchodźców z Ukrainy oraz Zespołu Szkół Specjalnych. Angażuje się w działania szkolnej grupy „Uczeń-Społecznik-Aktywista”, świadczącej pomoc osobom potrzebującym. Realizuje projekt „promocja Fundacji Aniołki Pracy” – jako jej wolontariusz m.in. zajmuje się aktywizacją osób z zespołem Downa. Jest wiceprzewodniczącym komisji charytatywnej Młodzieżowej Rady Miasta. Uczestniczy w zajęciach cyrkowych Klubu 303 Ośrodka Kultury Kraków-Nowa Huta.

Siła pomagania nie słabnie od 30 lat. Jak się zaczęło?

Początek lat 90. był czasem uwalniania ogromnej społecznej energii i wielu oddolnych inicjatyw – to wtedy rodziła się też Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Był rok 1993, kiedy lokalni działacze samorządowi z warszawskiego Żoliborza, zainspirowani popularnym zachodnim westernem „Siedmiu Wspaniałych”, postanowili zrobić coś pionierskiego – poszukać formuły, dzięki której można byłoby regularnie opowiadać o zaangażowaniu młodych ludzi w wolontariat, doceniać ich pracę, a tym samym zachęcać innych do podobnej aktywności.

Z filmowej inspiracji, czyli historii siedmiu śmiałków przeciwstawiających się przemocy i złu w małym biednym meksykańskim miasteczku, zrodził się konkurs adresowany do młodych ludzi, którzy nie zgadzają się na zastaną rzeczywistość, którzy mają odwagę i siłę, by przywracać potrzebującym nadzieję, poczucie sprawczości, promować pozytywne, prospołeczne postawy, działać na rzecz najbliższego otoczenia: rówieśników, rodziny, sąsiadów, szkoły, klasy, osiedla.

Ponieważ pierwsza, warszawska edycja konkursu została przeprowadzona w 1994 roku w ośmiu dzielnicach Warszawy, plebiscyt ochrzczono mianem „Ośmiu Wspaniałych”. I tak już zostało. Pomysł błyskawicznie podchwyciły inne miejsca w Polsce, a koordynacją edycji ogólnopolskiej zajęła się Fundacja „Świat na Tak”.

W Krakowie pierwszy konkurs w tej formule odbył się w 1995 roku, a dwa lata później rolę bezpośredniego organizatora przejął MDK „Dom Harcerza”. Do dziś jest to jeden z jego sztandarowych projektów. W ciągu 30 lat wyłoniono 208 laureatów i laureatki. To krakowianie i krakowianki, dla których młodzieńcze zaangażowanie w wolontariat nie było tylko chwilową przygodą. Większość nadal jest aktywna w rozmaitych działaniach społecznych. A jak zaczynali? Pracowali w szkolnych samorządach, byli przyjaciółmi dzieci niepełnosprawnych, organizowali zajęcia dla dzieci „ulicy”, wychowywali swoich niewiele młodszych kolegów w drużynach harcerskich, organizowali akcje charytatywne, pracowali wśród ludzi ubogich, upośledzonych, samotnych, budzili wśród dzieci pasje i zainteresowania, pokazywali swoim rówieśnikom, że można żyć godnie, redagowali szkolne i lokalne gazety, nieśli pomoc samarytańską, budowali stowarzyszenia i organizacje, angażowali się w działania na rzecz ochrony środowiska. Widać ich było w domach dziecka, świetlicach, klubach osiedlowych, w hospicjum, w domach pomocy społecznej, w organizacjach i stowarzyszeniach (m.in. ZHP, ZHR, TPD, PCK, Ruch „Światło-Życie”, kluby sportowe, „Przystanek Betlejem”, Fundacja im. Matki Teresy z Kalkuty, „Bądźcie z Nami”, Centrum Młodzieży „U Siemachy”, Szkolne Kluby Caritas, Szkolne Kluby Wolontariatu).

Kraków może też poszczycić się laureatami i laureatkami, którzy zwyciężali w edycji ogólnopolskiej. Taki sukces osiągnęli Marcin Tytko, Mateusz Suder, Katarzyna Kocurek, Dominik Kłos, Katarzyna Dudek. W 2016 roku wyróżnienie w ogólnopolskiej edycji otrzymał Konrad Grybel.

Idea konkursu bardzo mocno zakorzeniła się w samorządach wielu miast. Niektóre z nich organizują ogólnopolskie spotkania i gale finałowe konkursu, dzięki czemu laureaci mogą spotykać się ze swoimi rówieśnikami. Od kilku lat, z inicjatywy Fundacji „Świat na Tak”, powstają też Kluby Ośmiu – ogniska młodzieżowego wolontariatu, kierujące się w swojej pracy zasadą „wstyd za zło” i łączące pracę dla drugiego człowieka z kształtowaniem postaw i charakterów.