Chcesz grać w drużynie dobra? Poznaj „Wspaniałą Ósemkę”

Krakowski wolontariat młodzieżowy to liczne, bardzo prężne środowisko, na bieżąco zasilane wolontariuszami i wolontariuszkami z kolejnych, najmłodszych roczników – tysiące uczniów i uczennic już od szkoły podstawowej, często w uczniowskich klubach czy kołach wolontariatu lub w harcerstwie, uczy się tej aktywności, wplata ją między swoje codzienne obowiązki, poświęca jej czas wolny.

Zachęta czy inspiracja przychodzi z różnych stron: od dorosłych – rodziców, nauczycieli, opiekunów, od starszych kolegów i koleżanek, a także z kręgów rówieśniczych, od organizacji pozarządowych. Sam wolontariat przybiera różne formy: od zbiórek i jednorazowych akcji, przez systematyczne, osobiste zaangażowanie w działania na różnych polach: na rzecz społeczności lokalnej, sąsiedzkiej, szkolnej, uchodźczej, po – w przypadku bardziej doświadczonych – koordynowanie szerzej zakrojonych inicjatyw.

Dobro potrzebuje swojej drużyny

Całą tę różnorodność stara się każdego roku uchwycić plebiscyt, w którym wyłanianych jest „8 Wspaniałych” nastolatków i nastolatek z imponującym już, mimo młodego wieku, dorobkiem w obszarze działań charytatywnych. To konkurs, w którym nie ma wygranych i przegranych – w gali podsumowującej biorą udział nie tylko laureaci, ale także wszyscy finaliści. Celem jest docenienie młodzieży, która wyróżnia się wrażliwością społeczną, pomysłowością i energią.

– Długa, już ponad trzydziestoletnia historia tej inicjatywy pokazuje, jak bardzo jest nam ona potrzebna. Zmieniają się czasy, warunki ekonomiczne, style życia, ale postawy i działania prospołeczne nigdy nie tracą na znaczeniu, ponieważ niezależnie od okoliczności są spoiwem, w oparciu o które możemy budować solidarne, mądre, otwarte społeczeństwo. Ten konkurs z jednej strony opowiada o ideach, które nas łączą, a z drugiej pokazuje, że dobro, które wydarza się na co dzień, nie jest anonimowe, ale ma twarz i uśmiech naszych kolegów, koleżanek, sąsiadów, i to jest też wielka zachęta do działania, bo jeśli oni dają radę, to dlaczego nie moglibyśmy spróbować i my – mówi zastępczyni prezydenta Krakowa Maria Klaman.

– Serdecznie gratuluję tegorocznym uczestnikom i uczestniczkom konkursu, dziękuję za ich zapał i za przykład do naśladowania. Bardzo się cieszę, że na ten i inne sposoby jako miasto wspieramy działania, które umożliwiają młodzieży zdobywanie doświadczenia w wolontariacie i służbie potrzebującym – dodaje.

Plebiscyt „8 Wspaniałych” adresowany jest do uczniów i uczennic szkół ponadpodstawowych i ostatnich dwóch klas szkół podstawowych.

11 kwietnia poznaliśmy wyniki 31. edycji – laureatami za rok 2025 zostali: Katarzyna Budzoń z III LO, Natalia Granna z XLII LO, Julia Kielich z VIII LO, Maksymilian Kłembukowski z XXIII LO, Jan Kozak z VIII Prywatnego Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego, Jakub Nowak z SP 68, Liliana Socha z SP 124, Piotr Żabiński z SP 111.

Jury zdecydowało, że Katarzyna Budzoń będzie reprezentowała Kraków w ogólnopolskiej edycji konkursu.

Kim są i jak lubią pomagać krakowscy „Wspaniali” 2025

Katarzyna Budzoń, uczennica III Liceum Ogólnokształcącego

W wolontariacie działa od 4 lat. Jest wiceprzewodniczącą samorządu uczniowskiego i koordynatorką Szkolnego Budżetu Obywatelskiego. Angażuje się w projekty „Zwolnieni z Teorii” i „Charytatywny Turniej Trójkowiczów” na rzecz dzieci z chorobami nowotworowymi. Nawiązała współpracę z Domem Pomocy Społecznej. Zaangażowała krakowski oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w projekt „Krakowskie dzieje”. Pomaga w zajęciach hipoterapii w Ognisku TKKF „Przyjaciel Konika”. Jako wolontariusz Wspólnoty Mieszkaniowej Nieruchomości pomagała osobom starszym w czasie pandemii.

Natalia Granna, uczennica XLII Liceum Ogólnokształcącego

W wolontariacie działa od 2021 roku. Jest przewodniczącą szkolnej rady wolontariatu. Potrafi mobilizować do działania sekcję charytatywną, współorganizowała 12 akcji charytatywnych. Była inicjatorką spotkania z niepełnosprawnymi sportsmenkami, które przybyły aż z Zielonej Góry. Jest aktywna w kole Caritas. Była koordynatorką sztabu WOŚP w liceum. Brała udział w wielu projektach (m.in. „Tydzień dobrego słowa”, „Zwolnieni z Teorii”), otrzymała też wyróżnienie „Wolontariusz Roku”. Należy do szkolnego koła teatralnego.

Julia Kielich, uczennica VIII Liceum Ogólnokształcącego

W wolontariacie działa od 6 lat. Angażuje się w pomoc zwierzętom i integrację z niewidomymi i niedowidzącymi poprzez sport. Trzy razy w tygodniu pomaga w schronisku dla zwierząt. Działa w Stowarzyszeniu „Warto być razem”, które specjalizuje się w wolontariacie sportowym na rzecz osób niewidomych. Uczestniczy w projekcie „Szkoła z pasją pomagania” na rzecz Fundacji Alma Spei, a także w wielu akcjach charytatywnych (m.in. Szlachetna Paczka, Góra Grosza, pomoc dla powodzian, Opłatek Maltański).

Maksymilian Kłembukowski, uczeń XXIII Liceum Ogólnokształcącego

W wolontariacie działa od 2018 roku. Jest koordynatorem sekcji medialno-technicznej samorządu szkolnego. Jego pasja to ratownictwo medyczne. Ukończył kurs i prowadził warsztaty z udzielania pierwszej pomocy dla licealistów. Współorganizuje imprezy dla uczniów świetlicy i młodszych klas szkoły podstawowej. Pomagał w realizacji Festiwalu Biegowego Ultra-Trail Małopolska, wydarzenia biegowego „Nowa Huta w czterech smakach LATO”, Runmageddonu. Jest przybocznym gromady zuchowej w Szczepie ZHR „Słowiki”. Jako członek Harcerskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego brał udział w zabezpieczaniu medycznym wielu działań. Był wolontariuszem i koordynatorem ponad 150 imprez Fundacji Parkrun Polska.

Jan Kozak, uczeń VIII Prywatnego Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego

W wolontariacie działa od 2016 roku. Współorganizował wydarzenia Stowarzyszenia Unicorn dla osób z chorobami nowotworowymi. Prowadził projekt „Zabawa przeciwko wojnie” dla dzieci z Ukrainy. Organizuje zajęcia dla seniorów w Domu Pomocy Społecznej. Działa w Młodzieżowej Radzie Miasta. Jest w służbie liturgicznej. Animuje w Szkolnym Klubie Europejskim. Był głównym autorem zwycięskiego projektu w międzynarodowym konkursie Euroscola. Udziela się jako członek Rady Młodzieżowej przy parlamentarnym zespole ds. młodzieży.

Jakub Nowak, uczeń Szkoły Podstawowej nr 68

W wolontariacie działa od 2 lat. Jest wiceprzewodniczącym samorządu szkolnego i przewodniczącym Szkolnego Koła Wolontariatu. Uczestniczy w akcjach charytatywnych i wydarzeniach szkolnych m.in. na rzecz Fundacji Świętego Mikołaja czy Szlachetnej Paczki. Redaguje szkolną gazetkę „OKO”. W swojej szkole koordynuje realizację projektu „Ogarniam życie”. Organizuje też zajęcia dla młodszych dzieci w świetlicy.

Liliana Socha, uczennica Szkoły Podstawowej nr 124

W wolontariacie działa od 3 lat. Zaangażowała się w prace na rzecz Ogrodu Społecznego Stary Bieżanów i opiekuje się księgozbiorem związanym z ogrodem. Organizowała zajęcia o ogrodzie na świetlicy. Jest wiceprzewodniczącą samorządu uczniowskiego. Koordynuje akcje charytatywne (m.in. „Góra Grosza”, „Pączek dla Afryki”). Bierze udział w projekcie z seniorami „Działajmy Razem”. Trenuje w szkole tańca „Vena”. Jest członkinią Krakowskiej Akademii Wolontariuszy.

Piotr Żabiński, uczeń Szkoły Podstawowej nr 111

W wolontariacie działa od 2 lat. Uczestniczy w projekcie realizowanym z seniorami „Działajmy Razem” w SP 124. Bierze udział w Krakowskiej Akademii Samorządności. Jest zaangażowany w pracę samorządu szkolnego. Pracuje w zaprzyjaźnionej pasiece, propagując wiedzę o pszczołach i pszczelarstwie. Stara się być wsparciem dla rówieśników.

Trochę historii pomagania

Początki konkursu na gruncie krakowskim sięgają lat 90. XX wieku – czasów, które dla dzisiejszych laureatów są już historią znaną tylko z podręczników. Te lata były dla inicjatorów plebiscytu wyzwaniem i inspiracją: zmiany polityczne uwolniły ogromną społeczną energię, zaowocowały dziesiątkami oddolnych inicjatyw (to wtedy rodziła się m.in. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy), ale ujawniły też wiele społecznych problemów, takich jak: bieda, różnice w dostępie do podstawowych usług, marginalizacja, osamotnienie, wykluczenie.

W 1993 roku lokalni działacze samorządowi z warszawskiego Żoliborza, zainspirowani popularnym westernem „Siedmiu Wspaniałych”, postanowili poszukać formuły, która pozwoli regularnie opowiadać o zaangażowaniu młodych ludzi w wolontariat, doceniać ich pracę, a tym samym zachęcać innych do podobnej aktywności.

Z filmowej inspiracji, czyli historii siedmiu śmiałków przeciwstawiających się przemocy i złu w małym, biednym meksykańskim miasteczku, zrodził się konkurs adresowany do młodych ludzi, którzy nie zgadzają się na zastaną rzeczywistość, mają odwagę i siłę, by przywracać potrzebującym nadzieję, poczucie sprawczości, promować pozytywne, prospołeczne postawy, działać na rzecz najbliższego otoczenia: rówieśników, rodziny, sąsiadów, szkoły, klasy, osiedla.

Ponieważ pierwsza, warszawska edycja konkursu została przeprowadzona w 1994 roku w ośmiu dzielnicach Warszawy, plebiscyt ochrzczono mianem „Ośmiu Wspaniałych”. I tak już zostało. Pomysł błyskawicznie podchwyciły inne miejsca w Polsce, a koordynacją edycji ogólnopolskiej zajęła się Fundacja „Świat na Tak”.

W Krakowie pierwszy konkurs w tej formule odbył się w 1995 roku, a dwa lata później rolę bezpośredniego organizatora przejął MDK „Dom Harcerza”. Do dziś jest to jeden z jego sztandarowych projektów. W ciągu 30 lat wyłoniono 208 laureatów i laureatki. To krakowianie i krakowianki, dla których młodzieńcze zaangażowanie w wolontariat nie było tylko chwilową przygodą. Większość nadal jest aktywna w rozmaitych działaniach społecznych. A jak zaczynali? Pracowali w szkolnych samorządach, byli przyjaciółmi dzieci niepełnosprawnych, organizowali zajęcia dla dzieci „ulicy”, wychowywali swoich niewiele młodszych kolegów w drużynach harcerskich, organizowali akcje charytatywne, pracowali wśród ludzi ubogich, upośledzonych, samotnych, budzili wśród dzieci pasje i zainteresowania, pokazywali swoim rówieśnikom, że można żyć godnie, redagowali szkolne i lokalne gazety, nieśli pomoc samarytańską, budowali stowarzyszenia i organizacje, angażowali się w działania na rzecz ochrony środowiska. Widać ich było w domach dziecka, świetlicach, klubach osiedlowych, w hospicjum, w domach pomocy społecznej, w organizacjach i stowarzyszeniach (m.in. ZHP, ZHR, TPD, PCK, Ruch „Światło-Życie”, kluby sportowe, „Przystanek Betlejem”, Fundacja im. Matki Teresy z Kalkuty, „Bądźcie z Nami”, Centrum Młodzieży „U Siemachy”, Szkolne Kluby Caritas, Szkolne Kluby Wolontariatu).

Kraków może też poszczycić się laureatami i laureatkami, którzy zwyciężali w edycji ogólnopolskiej. Taki sukces osiągnęli Marcin Tytko, Mateusz Suder, Katarzyna Kocurek, Dominik Kłos, Katarzyna Dudek. W 2016 roku wyróżnienie w ogólnopolskiej edycji otrzymał Konrad Grybel.

Idea konkursu bardzo mocno zakorzeniła się w samorządach wielu miast. Niektóre z nich organizują ogólnopolskie spotkania i gale finałowe konkursu, dzięki czemu laureaci mogą spotykać się ze swoimi rówieśnikami. Od kilku lat, z inicjatywy Fundacji „Świat na Tak”, powstają też Kluby Ośmiu – ogniska młodzieżowego wolontariatu, kierujące się w swojej pracy zasadą „wstyd za zło” i łączące pracę dla drugiego człowieka z kształtowaniem postaw i charakterów.