95. rocznica urodzin Piotra Skrzyneckiego

Piotr Skrzynecki urodził się 12 września 1930 r. w Warszawie. Był aktorem i animatorem artystycznych wydarzeń, szefem i konferansjerem kabaretu Piwnica pod Baranami. Już za życia stał się legendarną postacią. Był uosobieniem krakowskiej tradycji artystycznej cyganerii z przełomu XIX i XX wieku.

Studiował w Wyższej Szkole Ekonomicznej i Państwowej Szkole Instruktorów Teatrów Ochotniczych, działającej przy łódzkiej szkole teatralnej, którą ukończył w 1951 roku. Przeniósł się do Krakowa, gdzie prowadził robotnicze teatry amatorskie w Nowej Hucie oraz w miejskich wodociągach. Studiował też historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, której nie ukończył.

W 1956 r. razem z przyjaciółmi zorganizował w pałacu „Pod Baranami” Klub Młodzieży Twórczej. Było to miejsce spotkań młodzieży uniwersyteckiej i ze szkół artystycznych. Później klub zmienił nazwę i stał się kabaretem Piwnica pod Baranami. Premiera pierwszego kabaretowego programu odbyła się w grudniu 1956 r. Skrzynecki był główną postacią Piwnicy, kierownikiem grupy i konferansjerem – z nieodłącznym dzwoneczkiem – zapowiadającym kolejne odsłony kabaretu. Dla artystycznych przedsięwzięć potrafił sobie zjednać ludzi różnych profesji – i krakowskie kwiaciarki i urzędników. Jego otwarty sposób bycia sprawiał, że wszyscy go znali i mogli zaliczyć się do grona jego przyjaciół. W niezrównany sposób potrafił parodiować rzeczywistość.

Piotr Skrzynecki skupiał wokół siebie wybitnych twórców. Z Piwnicą związani byli m.in.: Zygmunt Konieczny, Krzysztof Komeda, Ewa Demarczyk, Marek Grechuta, Krystyna Zachwatowicz, Krzysztof Litwin, Wiesław Dymny, Leszek Długosz, a także Jan Kanty-Pawluśkiewicz, Anna Szałapak, Zbigniew Preisner, Grzegorz Turnau i Jacek Wójcicki.

W Piwnicy pod Baranami stworzył miejsce wolności, w którym – przy pomocy satyry i poezji – publicznie broniono wartości i przeciwstawiano się przemocy i kłamstwu. Do ostatnich dni wraz z krakowskimi artystami kreował życie kulturalne, pielęgnując ponadczasowe, nieprzemijające wartości artystyczne oraz charakterystyczną atmosferę Piwnicy pod Baranami.

Występował też w filmach, m.in.: „Aria dla atlety” Filipa Bajona (1979), „Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny” Janusza Majewskiego (1983). Był również autorem scenariusza i reżyserem filmu „Panowie na złotych sznurkach” (1988) poświęconego tłumaczce i malarce Edycie Sicińskiej. Powstały również dokumentalne filmy o Piotrze Skrzyneckim: „Przewodnik” Tomasza Zygadły (1984) oraz czteroczęściowy dokument Antoniego Krauze „Piwnica pod Baranami Piotra Skrzyneckiego” (2001).

W roku 1994 krakowscy radni nadali Piotrowi Skrzyneckiemu tytuł Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.

Jego imię nosi skwer znajdujący się obok ul. Poselskiej przy pomniku Grażyny, nieopodal placu Na Groblach, gdzie mieszkał artysta.

Zmarł 27 kwietnia 1997 r. w Krakowie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim.