Kraków chce budować Centrum Badawczo-Rozwojowe Europejskiej Agencji Kosmicznej

Prezydent Krakowa podkreśla, że decyzja o budowie centrum w Polsce ma znaczenie strategiczne dla rozwoju technologii kosmicznych i innowacyjnej gospodarki w naszym kraju. Dlatego w dotychczasowych rozmowach z ministrem finansów i gospodarki Andrzejem Domańskim i koalicją rządzącą zadeklarował swoją gotowość do przyjęcia tej inwestycji, wskazując m.in tereny objęte programem Nowa Huta Przyszłości jako doskonały hub pod działalność badawczo-rozwojową w obszarze wysokich technologii.

Potencjał ludzki i naukowy

Lista argumentów, które przemawiają za tym, że Kraków dysponuje wyjątkowym potencjałem w obszarze technologii kosmicznych, jest długa.

Przede wszystkim to miasto akademickie, działa tu 18 uczelni wyższych, w tym Akademia Górniczo-Hutnicza, gdzie niedawno powstał Wydział Technologii Kosmicznych, istnieje Centrum Technologii Kosmicznych integrujące badania, laboratoria i współpracę z sektorem prywatnym oraz prowadzone są studia „Space Technologies”.

Z kolei Uniwersytet Jagielloński realizuje projekty o znaczeniu międzynarodowym, takie jak misja HYADES – teleskop kosmiczny oraz eksperyment HematopoiesISS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, a także badania planetarne w ramach platformy Planetary Lab. UJ to również projekty z zakresu astronomii i obserwacji kosmicznych.

Natomiast Politechnika Krakowska rozwija technologie rakietowe, systemy suborbitalne i ICT (technologie informacyjne i komunikacyjne) dla sektora kosmicznego, uczestniczy w projektach akceleracyjnych wykorzystujących dane satelitarne Copernicus.

Studenci w drodze na orbitę

Kraków to miejsce, gdzie powstają prawdziwe misje satelitarne: KRAKsat i ultraminiaturowy HYPE typu PocketQube, przygotowywany do wyniesienia na orbitę. Krakowskie uczelnie współpracują z ESA, Agencją UE ds. Programu Kosmicznego (EUSPA) i wiodącymi firmami branży kosmicznej.

Mamy 137,8 tys. studentów, w tym 9,6 tys. zagranicznych, kierunki techniczne każdego roku kończy ok. 6 tys. osób, często są to studia w języku angielskim (Computer Science, Electronics, Robotics, Space Technologies), co sprzyja międzynarodowej rekrutacji i stanowi ogromne zaplecze dla firm z obszaru wysokich technologii. Silne środowisko akademickie zapewnia ESA dostęp do wysoko wykwalifikowanych kadr dla inżynierii, IT, analizy danych i technologii kosmicznych.

Szerokie zaplecze kompetencji

Atutami Krakowa są również niskie bezrobocie (2,5 proc.), ponad 191 tys. istniejących firm. Zatrudnienie znajduje w nich ok. 120 tys. specjalistów w obszarach IT, analityki i procesów biznesowych. W sektorze przedsiębiorstw pracuje 248,8 tys. osób, co zapewnia ESA dostęp do szerokiego zaplecza kompetencji technologicznych i biznesowych. W działania w tej dziedzinie zaangażowany jest Krakowski Park Technologiczny - członek jedynego w Polsce konsorcjum Europejskiej Agencji Kosmicznej w ramach inicjatywy ESA Technology Broker. Zapewnia to pozycję Krakowa, jako miasta aktywnie uczestniczącego w europejskich łańcuchach współpracy instytucji sektora kosmicznego. Spółka od lat wspiera firmy i startupy działające w branży technologii kosmicznych, budując pozycję naszego miasta jako przestrzeni przyjaznej dla tej branży.

Kraków to również miasto z rozwiniętą infrastrukturą transportową (drugie lotnisko w Polsce pod względem liczby obsłużonych pasażerów – 13 mln pasażerów rocznie, szybkie połączenia kolejowe – w ok. 2,5 godziny dojedziemy stąd do Warszawy).

Nowa Huta Przyszłości i współpraca z NATO

Przede wszystkim zaś za Krakowem, jako siedzibą Centrum Badawczo-Rozwojowego ESA, przemawia gotowa infrastruktura. Program Nowa Huta Przyszłości oferuje nawet 700 ha uzbrojonych terenów właśnie pod działalność badawczo-rozwojową, z możliwością rozbudowy etapami kampusu ESA.

Kraków od kilku lat konsekwentnie rozwija również technologie dual-use (o zastosowaniu zarówno cywilnym, jak i wojskowym) i współpracę międzynarodową. Od 2024 r. posiada status jedynego w Polsce ośrodka akceleratora innowacji obronnych NATO DIANA oraz współpracuje z MON od 2022 r. Miasto gościło największy w Europie hackathon obronny EUDIS, programy akceleracyjne dla innowatorów oraz wydarzenia najwyższej rangi, takie jak NATO DIANA Innovation Industry Days 2025 i European Defence Innovation Days.

Dzięki trwałym relacjom z Siłami Zbrojnymi RP, partnerstwu z ESA i zaangażowaniu w krajowe i europejskie inicjatywy Kraków jest kluczowym ośrodkiem rozwoju technologii dla bezpieczeństwa, w tym technologii kosmicznych.

Obecne są u nas firmy Honeywell, Creotech, Liftero, Orbify, Eycore rozwijające technologie satelitarne, GNSS (globalne systemy nawigacji satelitarnej) i analizy danych. Kraków jest także gospodarzem European Rover Challenge – największego w Europie wydarzenia robotyki kosmicznej.

W zeszłym roku powołana została Małopolska Rady ds. Sektora Kosmicznego, w skład której weszli przedstawicieli samorządu Krakowa i Małopolski, uczelni, firm, KPT, startupów, samorządów oraz instytucji badawczych. Jej celem jest wspieranie rozwoju innowacji w sektorze kosmicznym.

Szerokie poparcie

Inicjatywa utworzenia Centrum Badawczo-Rozwojowego Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w Krakowie spotkała się z wyjątkowo szerokim poparciem środowisk naukowych, biznesowych i instytucjonalnych. List poparcia podpisało około 50 podmiotów z Krakowa i Polski reprezentujących następujące sektory:

Środowisko naukowe i edukacyjne

• Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa
• Jagiellońskie Centrum Innowacji
• Analog Astronaut Training Center
• Europejska Fundacja Kosmiczna
• Sieć Badawcza Łukasiewicz - Krakowski Instytut Technologiczny
• Cyfronet AGH

Klastry, izby gospodarcze oraz organizacje branżowe i biznesowe

• Klaster LifeScience Kraków
• Klaster CMIP
• Klaster Zrównoważona Infrastruktura
• IPH (Izba Przemysłowo-Handlowa)
• ASPIRE
• Organizacja Pracodawców Usług IT (SoDA)
• AmCham (American Chamber of Commerce)

Fundacje i inicjatywy wspierające startupy i innowacje

• Fundacja Wspierająca #OMGKRK
• Fundacja Kraków Miastem Startupów
• Fundacja Innovations Hub
• FUNDACJA LA FRENCH TECH POLOGNE

Globalne i krajowe firmy technologiczne

• IBM
• CISCO
• Google
• Rolls-Royce
• Sabre Polska
• Volvo Cars
• MAN Trucks
• InPost
• HAVI

Firmy i startupy z sektora kosmicznego i technologicznego

• Honeywell
• EC Engineering
• Astrotectonic Sp. z o.o.
• Muotech Sp. z o.o.
• Liftero
• SATIM Monitoring Satelitarny Sp. z o.o.
• New Era Materials Sp. z o.o.
• Esri Polska
• Eveneum Sp. z o.o. sp.k.
• Alfalaval
• MGGP Aero
• Airly

• SoftServe Poland Sp. z o.o.

Inwestorzy i instytucje finansowe

• ABAN VC
• Sunfish Partners
• Krakowski Bank Spółdzielczy

Instytucje samorządowe i infrastrukturalne

• Agencja Rozwoju Miasta Krakowa
• Kraków Nowa Huta Przyszłości

• Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balice

Środowiska lotnicze

• Aeroklub Krakowski
• Aeroklub Polski.

„Wierzymy, że bliskość Centrum ESA stworzy unikalne możliwości współpracy, wymiany wiedzy i rozwoju wspólnych projektów, które przyspieszą innowacje w sektorze kosmicznym i technologicznym, a także umożliwią nam dostęp do wyspecjalizowanych kadr i nowych wyzwań technologicznych, które są kluczowe dla naszej misji” – czytamy w liście Cisco Systems Poland sp. z o.o.

„Lokalizacja ESA w Krakowie ma również istotne znaczenie rozwojowe dla naszych uczelni – niesie bowiem olbrzymi potencjał dla rozwoju miasta i budowania konkurencyjności gospodarczej nie tylko o charakterze krajowym, ale również międzynarodowym. Ponadto wzmocni to nasze możliwości współpracy z sektorem kosmicznym, ułatwi dostęp do specjalistów oraz przyczyni się do zwiększenia innowacyjności naszych projektów” – napisał z kolei prof. Piotr Jedynak, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przewodniczący Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa.