Księżna Izabela Czartoryska
| Adres: | ul. Świętego Jana 17-19, Kraków |
ul. św. Jana 17-19, Muzeum Książąt Czartoryskich – Muzeum Narodowe w Krakowie
Arystokratka, kolekcjonerka dzieł sztuki i pamiątek narodowych, pisarka, żona ks. Adama Kazimierza Czartoryskiego, urodzona 3 marca 1746 r. w Warszawie. Angażowała się w życie polityczne utrzymując kontakty z wybitnymi przedstawicielami oświecenia. W młodości występowała w amatorskich sztukach granych w Pałacu Kazimierzowskim w Warszawie. W kolejnych latach wystawiała sztuki i grała na scenie. Z czasem główną siedzibą rodu Czartoryskich zostały Puławy, gdzie pod jej kierunkiem przebudowano pałac, park i powstał Dom Grecki. W 1801 r. założyła pierwsze polskie muzeum artystyczno-historyczne, dla zbiorów którego wybudowano Świątynię Sybilli (1801 r.) i Dom Gotycki (1809 r.). Zapraszała tam ówczesną elitę intelektualną, a Puławy nazwano „polskimi Atenami”. Z podróży po Europie przywoziła dzieła sztuki oraz pamiątki sentymentalne. Zbiory te dały początek Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Kolekcjonowała także książki, a imponujący księgozbiór po upadku postania listopadowego był rozproszony. Zebrano go Krakowie, a bibliotekę otwarto w 1876 r. Zmarła w 1835 r. w Wysocku. Spoczywa w rodowej krypcie książąt Czartoryskich w Sieniawie.
Inne miejsca: Biblioteka Książąt Czartoryskich (ul. św. Marka 17), Fundacja XX. Czartoryskich (ul. Pijarska 6).