Arka Pana

Arka Pana (1967–1977, proj. Wojciech Pietrzyk), ul. Obrońców Krzyża 1
Pierwszy kościół w Nowej Hucie – pw. Matki Bożej Królowej Polski – zbudowany został w latach 1967–1977 według projektu Wojciecha Pietrzyka. Organiczna bryła świątyni, określanej jako Arka Pana, wyraźnie inspirowana jest kaplicą Le Corbusiera w Ronchamp – kościół ma rzeźbiarską formę, nieregularny plan, lekko pochylone ściany obłożone otoczakami oraz dach w formie łupiny pokrytej gontem. We wnętrzu – utrzymanym w surowej stylistyce betonu, kamienia i drewna – centralne miejsce zajmuje monumentalny krucyfiks Bronisława Chromego. Kościół powstał dzięki determinacji parafian, proboszcza Józefa Gorzelanego i kardynała Karola Wojtyły, a jego budowa miała wymiar społeczny i polityczny – był odpowiedzią na odrzucenie wcześniejszej zgody na budowę świątyni przy ul. Majakowskiego, gdzie w 1960 roku doszło do brutalnie stłumionej obrony krzyża. Arka Pana, pomyślana jako nowoczesna świątynia odpowiadająca soborowym reformom liturgicznym, pomieści nawet 6000 osób. W czasie stanu wojennego była ważnym ośrodkiem życia społecznego i miejscem manifestacji. Naprzeciwko świątyni znajduje się pomnik upamiętniający Bogdana Włosika, zastrzelonego w 1982 roku przez funkcjonariusza SB.

[ENGLISH]

Ark of the Lord - Arka Pana (1967-1977, designed by Wojciech Pietrzyk), ul. Obrońców Krzyża 1

The first church in Nowa Huta – the Church of Our Lady Queen of Poland – was built between 1967 and1977 to a design by Wojciech Pietrzyk. The organic body of the church, described as the Ark of the Lord, is clearly inspired by Le Corbusier's chapel in Ronchamp; the church has a sculptural form, an irregular plan, slightly sloping walls clad in pebbles and a shingled shell roof. In the interior, maintained in an austere style of concrete, stone and wood, a monumental crucifix by Bronisław Chromy takes centre stage. The church was built thanks to the determination of the parishioners, parish priest Józef Gorzelany and Cardinal Karol Wojtyła, and its construction had a social and political dimension – it was a response to the rejection of an earlier requestion for permission to build a church in ul. Majakowskiego, where there had been a brutally suppressed defence of the cross in 1960. Conceived as a modern church in line with the conciliar liturgical reforms, the Ark of the Lord can accommodate up to 6,000 people. During martial law, it was an important centre of social life and a venue for demonstrations. Opposite the church is a memorial to Bogdan Włosik, who was shot dead in 1982 by an SB officer.

[ITALIANO]

Arca del Signore - Arka Pana (1967–1977, progetto di  Wojciech Pietrzyk), via Obrońców Krzyża 1

 La prima chiesa di Nowa Huta – dedicata a Nostra Signora Regina della Polonia – fu eretta tra il 1967 e il 1977 su progetto di Wojciech Pietrzyk. Il corpo organico della chiesa, conosciuta come “Arca del Signore”, è chiaramente ispirato alla cappella di Le Corbusier a Ronchamp: l’edificio presenta una forma scultorea, una pianta irregolare, pareti leggermente inclinate rivestite di ciottoli e un tetto a falde ricoperte di scandole, simile a un guscio. All’interno – caratterizzato da uno stile austero in cemento, pietra e legno – spicca il monumentale crocifisso di Bronisław Chromy. La chiesa fu realizzata grazie alla determinazione dei parrocchiani, del parroco Józef Gorzelany e del cardinale Karol Wojtyła, e la sua edificazione ebbe una forte valenza sociale e politica. Rappresentò, infatti, la risposta al precedente rifiuto del permesso di costruire una chiesa in via Majakowski, dove, nel 1960, la difesa della croce da parte dei cittadini fu brutalmente repressa. L’Arca del Signore, concepita come una chiesa moderna e  in linea con le riforme liturgiche conciliari, può accogliere fino a 6.000 fedeli. Durante il periodo della legge marziale fu un importante centro di vita sociale e un luogo di manifestazioni. Di fronte alla chiesa si trova il monumento che commemora Bogdan Włosik, ucciso nel 1982 da un agente dei servizi di sicurezza (SB).