Z dawnego Krakowa

Nadchodzący rok 2020 będzie obfitował w rocznice – i te wielkie, i te trochę mniejsze. Czeka nas między innymi 100. rocznica cudu nad Wisłą oraz 125. rocznica istnienia ruchu ludowego w Polsce. Jednak krakowianie powinni już teraz zacząć przygotowywać się przede wszystkim do obchodów rocznicy powstania lokalu gastronomicznego nazywanego dziś Jamą Michalika, a kiedyś Cukiernią Lwowską.

Michał Kozioł

Na pewnej stronie internetowej znajdziemy hasło „cepelia”. Zdaniem autorów owego elektronicznego słownika oznacza ono „ludowość na pokaz” oraz „wyrób pseudoludowy, faktycznie fabryczny” a także „sklep Cepelii”. Skupmy się na trzeciej.

Michał Kozioł

W tym roku przypada 90. rocznica otwarcia w krakowskich Swoszowicach synagogi, która funkcjonowała tam w latach 1929–1939. To wyjątkowe dla społeczności żydowskiej miejsce zostanie uczczone poprzez odsłonięcie pamiątkowej tablicy oraz posadzenie „drzewa życia”*.

Justyna Olszańska, Dominik Galas

„Na Zwierzyńcu pod mostem, / Jest recepcyja, lecz z postem. / Jęczy harmonija, Felek blachę spija, / Mańka ruda klnie los ten”. Do zacytowania powyższego przykładu krakowskiego, miejskiego folkloru (czytelnikom należy się wyjaśnienie, że „blacha” to oczywiście wódka), a przede wszystkim do zajęcia się dziejami krakowskich mostów skłonił mnie fakt, że 12 czerwca bieżącego roku odbędzie się posiedzenie, działającej w ramach SKOZK, Komisji Ochrony Krajobrazu Kulturowego Krakowa.

Michał Kozioł

W niedzielę 28 kwietnia bieżącego roku przechodzący ul. Szpitalną krakowianie z lekkim zdziwieniem spoglądali na bardzo długą kolejkę ludzi czekających przed bramą budynku oznaczonego numerem 24. Zdumienie nie powinno być jednak wielkie, wiadomo przecież, że od wielu lat przy ul. Szpitalnej ma swoją siedzibę parafia prawosławna pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny oraz że Wielkanoc w obrządku wschodnim zazwyczaj odbywa się w innym terminie niż ta łacińska.

Michał Kozioł

Kraków się zmienia. Niewątpliwie są to zmiany potrzebne. Zmieniają się też Półwsie oraz Zwierzyniec, dwie obrosłe legendami dzielnice. Przykładem tych zmian jest m.in. budynek, jaki wyrasta przy ul. Senatorskiej i będzie oznaczony numerem 4.

Michał Kozioł

Już prawie siedemdziesiąt lat upłynęło od chwili, gdy w „Dzienniku Polskim” ukazało się takie oto ogłoszenie: „TRAKTOR i DZIEWCZYNA w Miejskim Starym Teatrze. W dniu 29 lipca 1949 r. w Miejskim Starym Teatrze na dużej sali odbędzie się premiera wesołej krotochwili ze śpiewami w 3-ch aktach p.t. »Traktor i dziewczyna« pióra Tadeusza Kwiatkowskiego, Wilhelma Macha i Stefana Otwinowskiego z muzyką Tadeusza Dobrzańskiego. Jest to pełne humoru i wdzięku widowisko, nawiązujące do dawnych tradycji polskiego wodewilu. Opracowanie reżyserskie znanego reżysera Władysława Krzemińskiego i dowcipna oprawa plastyczna Andrzeja Stopki gwarantują wysoki poziom inscenizacyjny. Liczny zespół artystów Teatrów Miejskich zapewni doskonale rozrywkę najszerszym kręgom publiczności”.

Michał Kozioł

Gdyby kiedyś powstało kalendarium dziwnych wydarzeń, jakie miały miejsce na Półwsiu i Zwierzyńcu, to dzień 15 lutego 1897 r. powinien być w tym wykazie znaczącą pozycją. Tego właśnie dnia, w działającej na Półwsiu restauracji Józefa Dattnera, niemłody już nauczyciel prywatny pan Aron Samuel Sagan przeżył coś naprawdę zdumiewającego.

Michał Kozioł

Lektura starych kalendarzy jest nie tylko czynnością bardzo przyjemną, ale przede wszystkim pouczającą. Znaleźć w nich można masę ciekawych informacji, których na próżno szukalibyśmy w poważnych publikacjach naukowych. Kalendarze są niezastąpionym źródłem wiedzy o tak zwanym „życiu codziennym” naszych przodków.

Michał Kozioł

Ostatnio ukazał się „Rocznik Biblioteki Kraków 2018”. Jest to już druga edycja tego wydawnictwa. Jak czytamy w przedmowie autorstwa dr. Stanisława Dziedzica, dyrektora Biblioteki Kraków, „»Rocznik« miał łączyć teksty, wobec których stawiane byłyby wymogi warsztatu i naukowej dyscypliny, materiały merytorycznie związane z profilem szeroko pojętej działalności bibliotecznej, w tym oczywiście prezentujące różne aspekty działalności Biblioteki Kraków, wreszcie tak zwane miscellanea”.

Michał Kozioł

Czwartek 2 marca 1911 r. jest niewątpliwie jedną z przełomowych dat w dziejach Krakowa. Tego dnia krakowianom, a przede wszystkim krakowiankom, objawił się „ostatni krzyk mody”, czyli jupe culotte. Stało się to za sprawą pana Leona Grabowskiego, właściciela magazynu konfekcji damskiej.

Michał Kozioł

Zwierzyniec i Półwsie Zwierzynieckie to dwie najbardziej obrosłe legendami dzielnice Krakowa. Zwierzynieckich andrusów oraz agarów rozsławili liczni pisarze i publicyści, m.in. Konstanty Krumłowski, Jerzy Harasymowicz, a także Mieczysław Czuma. Temat więc nie jest nowy, ale chyba warto przypomnieć kilka epizodów z przeszłości tych dwóch sławnych przedmieść.

Michał Kozioł