- Informacje praktyczne
- O Krakowie
- Dojazd
- Poruszamy się po Krakowie
- Punkty InfoKraków
- Krakowska Karta Turystyczna
- Telefony
- Noclegi
- Przewodnicy miejscy
- Rekomendowane restauracje
- Waluta, wymiana pieniędzy
- Apteki całodobowe
- Krakowskie szpitale
- Konsulaty
- Hotspoty
- Produkty tradycyjne i regionalne
- Place targowe
- Trasy turystyczne
- Ścieżkami Jana Pawła II
- Trasa św. Stanisława
- Trzy dni w Krakowie
- Droga Królewska
- Droga Królewska dla Niepełnosprawnego Turysty
- Trasa zabytków żydowskich
- Getto – Szlak pamięci 1941–1943
- Szlaki krakowskich muzeów – Szlak kultury żydowskiej
- Szlaki krakowskich muzeów – Sztuka Młodej Polski, witraże
- Szlaki krakowskich muzeów – Życie dawniej
- Szlaki krakowskich muzeów – Szlak nauki i wiedzy
- Trasa naukowa
- Krakowski Szlak Techniki
- Trasa uniwersytecka
- Trasa nowohucka
- Historyczna trasa podgórska
- Szlak Twierdzy Kraków
- Krakowski szlak generała Bema
- Rodzinny Kraków
- Śladami Wisławy Szymborskiej
- Atrakcje Krakowa
- Miasto Kraków
- Zamek Królewski na Wawelu
- Podziemny Rynek
- Wieża Mariacka
- Papieski tramwaj
- Kościoły
- Ulice Starego Miasta
- Żydowski Kazimierz
- Kultura w Krakowie
- Fortyfikacje
- Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema
- Krakowskie kopce
- Tereny zielone
- W pobliżu Krakowa
- Uzdrowisko Swoszowice
- Escape Room
- Park Wodny w Krakowie
- Baseny
- Rejsy po Wiśle
- Tramwaj Wodny
- Rafting
- Multimedialny Kraków
- Kamery internetowe
- Wirtualny spacer
- Wirtualne panoramy Krakowa
- oto-Foto Kronika Miasta
- Panoramy 360°
- Informacje pomocnicze
- Badania ruchu turystycznegoBIP
- Ewidencja obiektów noclegowych
- Projekty UE w zakresie turystyki
- Foldery do pobrania
- Patroni ulic
- Dla branży turystycznej
- Przepisy prawne
- Badania i analizyBIP
- Baza zdjęć i filmów
- Komunikaty o organizacji ruchu
- Krakowskie Obiekty Noclegowe
SPACER 7: Pieszo-rowerowo szlakiem dawnej Twierdzy Kraków
Niezłą gratką dla poszukiwaczy przygód są krakowskie fortyfikacje, wchodzące w skład Twierdzy Kraków. W latach zaborów – od 1795 do 1918 roku – Kraków leżał zaledwie 7 km od granicy z Rosją, toteż Austriacy w połowie XIX w. postanowili przebudować system obronny, zamieniając miasto w twierdzę. Pierwotnie umocnienia budowano na linii obecnych Alei Trzech Wieszczów (ich pozostałością jest fort „Kleparz”). Jednak postęp techniki – głównie wzrost zasięgu artylerii – spowodował, że fortyfikacje szybko stały się bezużyteczne. Konieczna stała się ich rozbudowa, w formie pierścieniowej twierdzy.
Po 1878 roku powstały nowoczesne umocnienia oddalone od centrum miasta, w tym forty betonowymi stropami, pancernymi wieżami i kopułami. Tuż przed I wojną światową zewnętrzny pierścień Twierdzy Kraków mierzył ok. 60 km i liczył 32 forty (pancerne, piechoty itp.). W XX w. część z nich uległa zniszczeniu, ale pozostałe świadczą o rozmiarach przedsięwzięcia i kunszcie budowniczych. Do czasów współczesnych dotrwało ok. 180 rozmaitych obiektów obronnych. Obejrzenie austriackich fortyfikacji ułatwia żółto-czarno-żółty (barwy dynastii Habsburgów) szlak dawnej Twierdzy Kraków. Wprawdzie pomyślany jako pieszo-rowerowy, może być też w dużych fragmentach zwiedzany przez zmotoryzowanych, gdyż do większości obiektów prowadzą oznakowane drogi dojazdowe.
Pierwszy odcinek prowadzi od fortu „Mogiła” (nieopodal kopca Wandy) do Salwatora i łączy forty położone w północnej części miasta; drugi – na prawym brzegu Wisły – prowadzi od fortu „Lasówka” do ruin fortu „Bodzów”. Łączy fortyfikacje południowej części Krakowa, a następnie przez szańce Ludwinowa dociera do fortu „Św. Benedykt” na Krzemionkach. Przebieg szlaku pokrywa się w dużej mierze z historyczną, forteczną drogą rokadową. Odcinki tej drogi są dziś fragmentami krakowskich ulic lub podmiejskich dróg.
Zagospodarowane forty pełnią obecnie różne funkcje, na przykład w forcie „Skała” znajduje się obserwatorium astronomiczne, a w fortach „Olszanica” (na zachód od Lasu Wolskiego) i „Grębałów” (przy ul. Kocmyrzowskiej) działają ośrodki jeździeckie, w forcie „Zielonki” urządzono hotel. Przy nim oraz przy forcie „Węgrzce” (na trasie Kraków–Kielce) powstały strzelnice. W dobrym stanie przetrwało kilka niezbyt odległych od siebie obiektów w Nowej Hucie, np. forty „Batowice” na os. Złotego Wieku, „Mistrzejowice” na os. Piastów, a także forty „Krzesławice” (miejsce martyrologii z lat II wojny światowej) i wspomniany „Grębałów”. Mało kto też pamięta, że zabudowania otaczające kopiec Kościuszki, użytkowane przez radio RMF FM, to również dawny fort.
W południowej części miasta na uwagę zasługują forty: „Prokocim”, „Rajsko” (z widokiem na Kraków), „Skotniki”, a także jeden z najstarszych – wspomniany fort artyleryjski „Św. Benedykt” na wzgórzu Lasoty (Krzemionki), unikatowy przykład architektury obronnej.