Wzgórze i zamek królewski na Wawelu
| Obiekt jest oddziałem | Wawel |
| Adres: | Wawel 5, 31-001 Kraków |
| Godziny otwarcia | Wzgórze dostępne |
Opis
Liczne późniejsze znaleziska związane są już bez wątpienia ze stałym osadnictwem. W IX wieku istniejący na Wawelu gród był prawdopodobnie siedzibą władcy-księcia i głównym ośrodkiem plemiennego państwa Wiślan. Po przyłączeniu Małopolski do państwa Piastów (ok. 990 r.), stał się jednym z głównych centrów władzy. Na przełomie X i XI wieku wzgórze było już zapewne zabudowane kilkoma świeckimi, przedromańskimi budowlami, murowanymi nieporadnie z łamanego kamienia, który wyparł tu już wtedy ciesiołkę. Ciekawą - częściowo zachowaną - budowlą z tamtego okresu jest rotunda pod wezwaniem Najświętszej Panny Marii, pełniąca być może rolę pałacowej kaplicy.
Zamek-palatium początkowo nie imponował wielkością i, jak wykazały wykopaliska, zajmował teren od strony północnej (obecnie jedno ze skrzydeł zamku). Rozbudowano go dopiero, kiedy Kraków został główną siedzibą polskich władców - na przełomie XI i XII wieku - w kierunku północno-wschodnim.W początkach XIV wieku król Władysław Łokietek gruntownie rozbudował zamek. Powstała wtedy m.in. mieszkalna wieża, zwana Łokietkową, przebudowana i powiększona za czasów Kazimierza Wielkiego o malowniczy ryzalit opasany imponującymi szkarpami, nazywany Kurzą Stopką. Za czasów Jadwigi w jej sąsiedztwie powstała reprezentacyjna wieża nazwana później Duńską, gdyż podczas oficjalnej wizyty w Krakowie mieszkał tam Eryk, król tego kraju. W takiej postaci zamek przetrwał do roku 1499, kiedy strawił go pożar. Od roku 1504 prowadzona była przebudowa zamku w duchu renesansu. Styl ten dotarł do Krakowa poprzez Węgry, za sprawą włoskich budowniczych. Prace rozpoczęte za panowania Aleksandra Jagiellończyka, kontynuowane były za czasów Zygmunta I Starego. Prowadził je w ogromnej większości, aż do tragicznej śmierci, architekt Bartolomeo Berrecci (zginął w 1537 roku od ciosu sztyletem zadanego przez nieznanego sprawcę). Dawny średniowieczny zamek przeistoczył się wówczas - nie zatracając funkcji obronnych - w rezydencję o charakterze pałacowym, z imponującym, arkadowym dziedzińcem.
Po pożarze (1595 r.) król Zygmunt III Waza przeniósł dwór do Warszawy, a sam wyjechał stąd na dobre w roku 1609. Choć kontynuowano prace przy przebudowie zamku po zniszczeniach, odczuwalny był już powolny schyłek jego świetności. Podczas najazdu szwedzkiego (1655-1657 r.), zamek został niemal doszczętnie ograbiony. W ciągu następnego stulecia postępowała jego degradacja, przypieczętowana ostatecznie zajęciem dawnej królewskiej siedziby na austriackie koszary. Zamek udało się odzyskać dopiero w roku 1905. Stopniowo przywracano mu dawny blask. Prace ruszyły szybko zwłaszcza po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Wróciły tu wtedy wywiezione z Polski przez zaborców i podczas I wojny światowej cenne przedmioty i dzieła sztuki, m.in. Szczerbiec - miecz koronacyjny polskich królów - i arrasy, które ponownie znalazły się za granicą w 1939 roku. W czasie II wojny światowej zamek był siedzibą generalnego gubernatora Hansa Franka, na szczęście niewielkie wojenne zniszczenia pozwoliły na jego szybką renowację. Dziś zamek mieści kilka różnych wystaw, m.in. Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Prywatne Apartamenty oraz Skarbiec i Zbrojownię.
czytaj więcej: http://www.krakow.travel/