W przyszłym roku bezpłatna pomoc prawna w 30 punktach
Od 1 stycznia 2016 r. Kraków, wypełniając ustawowy obowiązek, zapewnia mieszkańcom dostęp do nieodpłatnej pomocy i informacji prawnej w 30 punktach zlokalizowanych na terenie całego miasta. Tak samo będzie w przyszłym roku – gwarantuje to podpisane dziś porozumienie między Gminą Miejską Kraków a Okręgową Radą Adwokacką i Okręgową Izbą Radców Prawnych, dotyczące realizowania w 2017 r. zadania polegającego na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej. W Urzędzie Miasta Krakowa podpisy pod porozumieniem złożyli: Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski, Dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych dr Marcin Sala-Szczypiński oraz Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej Paweł Gieras.
Od początku tego roku na terenie całej Polski funkcjonuje system darmowej pomocy prawnej. Jest to rezultat wejścia w życie ustawy przygotowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości, zakładającej stworzenie ogólnopolskiego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. W samym Krakowie powstało 30 punktów nieodpłatnej pomocy prawnej: 18 z nich prowadzi Miasto, a obsługę 12 powierzono organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, wyłonionej w otwartym konkursie ofert – Krakowskiemu Forum Organizacji Społecznych KraFOS. Darmowa pomoc udzielana jest we wszystkich 30 punktach codziennie, od poniedziałku do piątku, w wymiarze 4 godzin.
Zgodnie z uchwaloną ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej pomoc świadczona jest osobiście przez adwokata lub radcę prawnego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, z ich upoważnienia, przez aplikanta adwokackiego lub aplikanta radcowskiego. Natomiast w punktach prowadzonych przez organizację pozarządową KraFOS porad udzielają także doradcy podatkowi – w zakresie prawa podatkowego, z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, oraz absolwenci wyższych studiów prawniczych (posiadający co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej).
Ustawodawca określił, komu darmowa pomoc prawna przysługuje i kto ją otrzyma. Przede wszystkim są to osoby, które nie ukończyły 26. roku życia lub które ukończyły 65 lat, oraz osoby fizyczne, którym w okresie roku poprzedzającego zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej na podstawie ustawy o pomocy społecznej. Pomoc kierowana jest również do osób posiadających ważną Kartę Dużej Rodziny oraz do kombatantów, weteranów lub osób, które są zagrożone lub poszkodowane w wyniku katastrofy naturalnej, klęski żywiołowej lub awarii technicznej.
Pomoc prawna ma charakter konsultacyjny i polega na poinformowaniu osoby uprawnionej o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, wskazaniu osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, jak również pomocy w sporządzeniu projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowo-administracyjnym, oraz sporządzeniu projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowo-administracyjnym.
Osoby, do których kierowana jest pomoc, mogą uzyskać informacje w szerokim zakresie m.in. prawa pracy, przygotowania do rozpoczęcia działalności gospodarczej, prawa cywilnego, prawa karnego, prawa administracyjnego, prawa ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego, prawa podatkowego z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jednakże pomoc ta nie obejmuje spraw z zakresu prawa celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowywania do jej rozpoczęcia.
Wprowadzony ustawą system nieodpłatnej pomocy oraz informacji prawnej stworzył zatem mechanizm umożliwiający dostęp do uzyskania porady prawnej przez obywateli, którzy z uwagi na swój status materialny lub sytuację życiową nie mają możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy prawnej. Zagwarantował też dostęp do informacji prawnej.
A teraz trochę statystyk. Łącznie od początku roku udzielono blisko 5000 porad prawnych, w tym w I kwartale udzielono ich 1560, w II kwartale – 1730, a w III kwartale – 1664. Najliczniejsza grupa osób, która skorzystała z darmowej pomocy, to kobiety mieszkające w mieście, które ukończyły 65 lat.
Najczęściej pomoc prawna dotyczyła spraw z zakresu prawa cywilnego, rzeczowego i spadkowego. Miasto podpisało blisko 130 umów z adwokatami i radcami, którzy świadczą darmową pomoc prawną dla mieszkańców, natomiast w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej powierzonych organizacji pozarządowej – Krakowskiemu Forum Organizacji Społecznych KraFOS – zatrudnionych do udzielania darmowej pomocy jest 16 adwokatów, 5 radców prawnych oraz 6 aplikantów.
