Gdzie po pomoc psychologiczno-psychiatryczną dla dzieci i młodzieży?

Warto wiedzieć, że od roku 2020 w Polsce, a tym samym w Krakowie, wdrażana jest reforma psychiatrii dziecięcej, która ma za zadanie zapewniać kompleksowość opieki zdrowotnej z zakresu zdrowia psychicznego.

Docelowo będzie realizowana na trzech poziomach referencyjnych:

Pierwszy poziom poziom to ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, drugi poziom to centra zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, a trzeci będą to ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej.

Na ten moment opieka dostępna jest tylko na pierwszym poziomie. Konkursy ofert na działania w dwóch pozostałych obszarach planowane są przez NFZ.

Od kwietnia 2020 r. w Krakowie rozpoczęły działalność ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży. Opieką objęto dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia. Z tej formy skorzystało w 2020 roku ponad 600 dzieci i młodzieży i udzielono ponad 6 tys. świadczeń.

Ośrodki prowadzone są przez cztery placówki lecznicze w pięciu lokalizacjach:

• Szpital Kliniczny im. dr. Józefa Babińskiego – dwie lokalizacje:
  • ul. dr. Józefa Babińskiego 29
  • ul. Józefa Mehoffera 10
• SPZOZ Szpital Uniwersytecki – ul. Mikołaja Kopernika 21a
• Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera – os. Złotej Jesieni 1;
• Centrum Medyczne UNIMED – ul. Młodej Polski 7.

Formy pomocy dla tej grupy są bardzo szerokie. W ośrodkach można skorzystać z różnych form pomocy: m.in. porad psychologiczno-diagnostycznych, psychoterapii indywidualnej, rodzinnej, grupowej, wsparcia psychospołecznego lub wizyty domowej.

Od września ubiegłego roku w strukturze organizacyjnej szpitala przy ul. Babińskiego w Krakowie jako nowa jednostka w ramach opieki psychiatrycznej działa Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży Kraków-Południe. Na wsparcie mogą liczyć osoby od 7 do 21 roku życia. Rozpoznanie problemów jest możliwe dzięki współpracy z Wydziałem Edukacji Urzędu Miasta Krakowa oraz MOPS. Centrum otacza opieką ponad tysiąc osób z trzech dzielnic: Dębniki, Łagiewniki – Borek Fałęcki i Swoszowice. Czas oczekiwania zgodnie z przepisami wynosi tydzień – obecnie przyjęcie młodego pacjenta trwa 2-3 dni.

Kraków oferuje pomoc psychiatryczną dla dzieci i młodzieży także w ramach systemowych form opieki.

Kompleksowe świadczenia w zakresie lecznictwa psychiatrycznego, odwykowego i neurologicznego na terenie Krakowa zapewnia Szpital Kliniczny im. dr. Józefa Babińskiego SPZOZ w Krakowie, zarówno w oddziałach szpitalnych, jak i poradniach.

Opieka psychiatryczna jest także dostępna w trzech krakowskich szpitalach. Świadczy ją Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera - tutaj działa Poradnia Zdrowia Psychicznego, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy im. św. Ludwika, który ma dwa oddziały kliniczne oraz Szpital Uniwersytecki w Krakowie przy ul. Kopernika 21a z Oddziałem Psychiatrii Dzieci i Młodzieży oraz przy ul. Śniadeckich 10, na którym jest oddział dzienny.

Niestety czas oczekiwania na wizyty do poradni oraz przyjęcia do tych placówek się wydłużył.

W ramach działalności Szpitala Uniwersyteckiego dostępna jest także pomoc dla dzieci i młodzieży w Poradni Psychiatrii Dzieci i Młodzieży, Poradni Psychologicznej dla Dzieci i Młodzieży oraz w Poradni Leczenia Uzależnień. Terminy na wizyty domowe w ramach leczenia środowiskowego są ustalane na bieżąco przez lekarzy specjalistów.

Kraków chcąc wzmocnić pomoc psychologiczną oraz psychiatryczną na rzecz dzieci i młodzieży, podjął współpracę ze Szpitalem Uniwersyteckim w Krakowie oraz Szpitalem Klinicznym im. dr. Józefa Babińskiego w Krakowie. W realizację tej pomocy planuje się włączyć Miejskie Centrum Opieki przy ul. Wielickiej (MCO). MCO przygotowało koncepcję lokalową, w której realizacja tych świadczeń może się odbywać, w ramach dostępnej już infrastruktury Centrum. Centrum docelowo może realizować świadczenia w ramach I i II poziomu referencyjnego. W tej sprawie będą prowadzone dalsze rozmowy z NFZ.

Uzupełniające działania miasta

Kraków finansuje dodatkowe miejsca, w których dzieci oraz rodzice mogą otrzymać bezpłatną pomoc psychologiczną. Taką pomoc można otrzymać m.in. w Centrum Pierwszej Pomocy Psychologicznej, które działa od grudnia 2020 r. Mieszkańcy mogą uzyskać tu bezpłatne wsparcie psychologiczne (w formie indywidualnych konsultacji) w jednym z czterech stacjonarnych punktów pomocy oraz w formule online. Każdy punkt działa dwa razy w tygodniu po siedem godzin. Punkt przy ul. Rostworowskiego działa trzy razy w tygodniu: dwa dni po pięć godzin i jeden dzień po cztery godziny.

Punkty stacjonarne funkcjonują na terenie Krakowa w następujących lokalizacjach:

• ul. Rostworowskiego 13 (siedziba filii Centrum Kultury Podgórza)
• ul. Aleksandry 1 (siedziba filii Centrum Kultury Podgórza)
• al. Jana Pawła II 232 (Nowohuckie Centrum Kultury)
• ul. Śniadeckich 5 (siedziba Stowarzyszenia UNICORN)

Więcej pisaliśmy o tym w artykule: Pomoc psychologiczna także stacjonarnie

Kolejnym miejscem gdzie młodzi mogą uzyskać pomoc jest Strefa Nastolatka. To projekt prowadzony przez Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki we współpracy z Krakowskim Stowarzyszeniem Kuratorów Sądowych, przy wsparciu finansowym Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia. Jest to miejsce, w którym młodzi ludzie mogą anonimowo uzyskać życzliwą i fachową pomoc w trudnych sytuacjach osobistych, rodzinnych, czy szkolnych. Strefa Nastolatka otwarta jest także dla rodziców, którzy nie wiedzą jak pomóc nastolatkowi borykającemu się z trudnościami. Osoby zainteresowane kontaktem ze Strefą Nastolatka mogą liczyć na anonimowość, przyjazną i pełną szacunku atmosferę. W 2021 r. w ramach Stefy Nastolatka odbyło się 55 spotkań, w tym 40 spotkań stacjonarnych oraz 15 spotkań online, w których udział wzięło łącznie ok. 600 osób.

Ze Strefą można skontaktować się za pomocą poczty elektronicznej: strefanastolatka@gmail.com.

Kraków wspiera także rodziców w opiece nad dziećmi do lat 3. Fundacja Promyk prowadzi na zlecenie miasta placówkę „Zielony Domek”, która zapewnia psychologiczne wsparcie dla tej grupy, a także osób oczekujących na potomstwo. Goście „Zielonego Domku”, zarówno dorośli jak i dzieci, znajdą tu przestrzeń do swobodnej zabawy i odpoczynku, nawiązywania kontaktów i przyjaźni z innymi dziećmi oraz ich rodzicami lub opiekunami. Mogą skorzystać ze wsparcia psychologicznego wykwalifikowanych specjalistów, doświadczonych w pracy z najmłodszymi dziećmi i ich rodzinami – bez stawiania diagnoz, bez psychoterapii, tylko poprzez formułowanie pytań, rozmowę, czy wspólną zabawę. Do „Zielonego Domku” można zgłosić się bez konieczności wcześniejszej rezerwacji oraz skorzystać ze wsparcia całkowicie anonimowo. Dyżury terapeutów (codziennie dwóch terapeutów i jeden animator dla dzieci) rozpisane są na stronie Fundacji Promyk. W 2021 r. ze wsparcia skorzystało 830 rodzin.

W Krakowie rodziców z dziećmi wspierają także Kluby Rodziców. Są to miejsca spotkań i integracji rodziców z dziećmi, w szczególności w wieku do lat 3 oraz osób oczekujących na potomstwo. Tutaj rodzice mogą podzielić się swoimi doświadczeniami, dobrymi praktykami, problemami związanymi z posiadaniem i wychowaniem dzieci, w razie potrzeby otrzymać wsparcie psychologiczne oraz stworzyć nieformalne grupy pomocowe. Kluby realizują swoje zadania m. in. poprzez organizację spotkań ze specjalistami m. in. psychologami, psychiatrami, pediatrami, pedagogami, specjalistami z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie.

Na spotkaniach poruszane są także kwestie związane z agresją wśród dzieci, ich drażliwością i nadpobudliwością. Oferta Klubów jest przygotowana tak, aby być odpowiedzią na zgłoszone przez uczestników zapotrzebowanie. Codzienne oraz miesięczne harmonogramy spotkań w Klubach Rodziców dostępne są na stronie Kluby Rodziców z Dziećmi do lat 3 - Krakowska Karta Rodzinna.

W 2021 r. w zajęciach tego typu udział wzięło ok. 5 tys. osób.

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne (PPP)

W celu zapewnienia uczniom krakowskich szkół wielostronnej opieki, w Krakowie działają cztery rejonowe i cztery specjalistyczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne (PPP). Realizują różnorodne zadania statutowe, które związane są z promocją zdrowia psychicznego i zapobieganiem zachowaniom dysfunkcyjnym, oraz z upowszechnianiem wiedzy na temat zdrowia psychicznego.

W roku 2020 rejonowe poradnie udzieliły pomocy ponad 5 tys. uczniom, natomiast specjalistyczne ponad 7 tysiącom.

O zwiększonej skali potrzeb świadczą nakłady finansowe miasta, które w pandemicznym 2020 roku wyniosły blisko 27 milionów złotych i były o ponad 6 mln zł wyższe niż rok wcześniej.

Wykazy numerów do pracowników krakowskich PPP publikowane są w serwisie miejskim. Dyżury pełnione przez pracowników krakowskich poradni rejonowych i specjalistycznych to uzupełnienie ogólnopolskiej oferty działających w roku 2020 telefonicznych centrów wsparcia oraz telefonów zaufania i infolinii dla osób w kryzysie emocjonalnym.

Dodatkową formą pomocy i wsparcia dla dzieci, młodzieży i ich rodzin jest Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK), który zapewnia kompleksową pomoc psychologiczną dla osób i rodzin w sytuacji kryzysu oraz Ośrodki Poradnictwa i Terapii dla tych rodzin, które są bezradne w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, doświadczają przemocy, ubóstwa, bezrobocia czy niepełnosprawności.

Ośrodek Interwencji Kryzysowej, który mieści się przy ul. Radziwiłłowskiej 8b zapewnia interwencyjne miejsca całodobowego pobytu. Funkcjonuje tutaj telefon zaufania (12 413 71 33), z którego osoby w sytuacji kryzysowej mogą skorzystać codziennie w godz. od 16.00 do 21.00.

Ośrodki Poradnictwa i Terapii prowadzone są przez Stowarzyszenie SIEMACHA i Stowarzyszenie Dobrej Nadziei i funkcjonują w pięciu lokalizacjach: przy ul. Podbrzezie 6, na os. Krakowiaków 2, ul. Ptaszyckiego 6, ul. Batorego 5 oraz przy ul. Stoczniowców 7.