Eksperyment z AGH na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Jednym z 13 eksperymentów planowanej pierwszej polskiej misji na ISS – IGNIS – będzie „MXene in LEO”. Został on opracowany przez zespół naukowców z Wydziału Technologii Kosmicznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
14-dniowa misja IGNIS, która już wkrótce wystartuje w ramach międzynarodowego lotu Ax-4, będzie pierwszym tak zaawansowanym przedsięwzięciem technologicznym z udziałem Polski na pokładzie ISS. Jednym z trzynastu zaplanowanych eksperymentów jest projekt „MXene in LEO” – innowacyjne badanie właściwości nanomateriałów i ich zastosowania w urządzeniach ubieralnych, opracowane przez zespół naukowców z Wydziału Technologii Kosmicznych AGH.
Eksperyment przeprowadzi dr Sławosz Uznański-Wiśniewski – polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej, który jako drugi Polak poleci w kosmos, a pierwszy zamieszka na pokładzie ISS. Badania obejmą testy sześciu biomedycznych opasek nadgarstkowych wyposażonych w czujniki bazujące na MXenach – nowoczesnych nanomateriałach, nad którymi AGH pracuje od 2018 roku. Opaski wykonano z celulozy bakteryjnej – biodegradowalnego biomateriału, który może w przyszłości być produkowany bezpośrednio w przestrzeni kosmicznej.
Celem eksperymentu jest nie tylko sprawdzenie stabilności MXenów w warunkach mikrograwitacji, ale również ocena skuteczności czujników monitorujących ruch i puls użytkownika. Jak podkreśla dr inż. Dagmara Stasiowska z zespołu badawczego, technologie te mogą znaleźć szerokie zastosowanie w telemedycynie i zdalnym monitorowaniu zdrowia – zarówno w kosmosie, jak i na Ziemi.
Badania będą miały swój odpowiednik na Ziemi – równolegle prowadzone będą testy w Laboratorium Sensorów Kosmicznych AGH, które posłużą jako punkt odniesienia do porównań z wynikami uzyskanymi na ISS.
Koordynatorem projektu „MXene in LEO” jest dr inż. Shreyas Srivatsa. W skład interdyscyplinarnego zespołu badawczego wchodzą również: prof. Tadeusz Uhl, dr Agata Kołodziejczyk, dr inż. Krzysztof Grabowski, dr inż. Dagmara Stasiowska, dr Darukesha Baraduru Hirematada, mgr inż. Wojciech Guziewicz oraz mgr inż. Sławomir Rudawski.
Misja IGNIS to część szerszego programu Ax-4, którym dowodzi była astronautka NASA, Peggy Whitson – dziś dyrektor ds. lotów załogowych w Axiom Space. W skład załogi, oprócz dr. Uznańskiego-Wiśniewskiego, wchodzą także Shubhanshu Shukla (pilot, Indie) oraz Tibor Kapu (specjalista misji, Węgry).
Eksperyment „MXene in LEO” to dowód na to, że polska nauka ma realny udział w kształtowaniu przyszłości technologii kosmicznych. To również ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonego i samowystarczalnego podejścia do długoterminowych misji załogowych – zarówno na orbicie okołoziemskiej, jak i w głębokiej przestrzeni kosmicznej.
