Projekt NEEST

wtorek, 22 lipca 2025 r.

Pilotażowy projekt NEEST – NetZero Emission and Environmentally Sustainable Territories dobiegł końca, przynosząc konkretne i praktyczne rezultaty w zakresie zwiększania efektywności energetycznej budynków miejskich.

Projekt NEEST był realizowany w ramach europejskiej „Misji 100 Neutralnych dla Klimatu i Inteligentnych Miast do 2030 roku” przez pięć polskich miast: Kraków (pełniący rolę lidera projektu), Łódź, Rzeszów, Warszawę i Wrocław, a także Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Efekty i wnioski z realizacji projektu

🔹 Praktyczne wytyczne dla termomodernizacji
Zespół projektowy wypracował skalowalne i gotowe do wdrożenia modele głębokiej termomodernizacji dla różnych typów miejskich kwartałów – zarówno zabudowy wielorodzinnej, jednorodzinnej, usługowej czy użyteczności publicznej.

🔹 Zintegrowany symulator energetyczny miast
Stworzono innowacyjne narzędzie – Symulator Systemu Energetycznego Miasta, które analizuje dane o budynkach, demografii i infrastrukturze energetycznej. Dzięki niemu miasta mogą planować transformację energetyczną w sposób precyzyjny, opłacalny i zrównoważony.

🔹 Modelowe podejście do rewitalizacji i angażowania mieszkańców
W każdym z miast pilotażowych opracowano lokalne scenariusze modernizacji oparte na dialogu z mieszkańcami. Przykładem tego jest kwartał na osiedlu Złotego Wieku w krakowskich Mistrzejowicach, gdzie działania dopasowano do potrzeb społecznych i przestrzennych.

🔹 Nowe ścieżki finansowania i rekomendacje polityczne
Opracowano zestaw rekomendacji legislacyjnych, organizacyjnych i finansowych, które wspierają wdrażanie transformacji energetycznej na poziomie lokalnym i krajowym, m.in. w zakresie dostępu do funduszy UE, uproszczenia przepisów czy zaangażowania inwestorów.

🔹 Współpraca międzynarodowa i dzielenie się wiedzą
Dzięki współpracy z chorwackim miastem Slavonski Brod oraz platformie wiedzy budowanej przez Kraków, rezultaty NEEST mogą być adaptowane w innych europejskich miastach.

Co dalej?

Choć projekt NEEST formalnie się zakończył, jego rezultaty będą żyły znacznie dłużej. Stworzone narzędzia, modele i scenariusze zostaną udostępnione decydentom oraz innym miastom, a zdobyte doświadczenia posłużą jako punkt odniesienia dla przyszłych działań proklimatycznych. Kraków jako lider projektu zapowiedział kontynuację prac w ramach kolejnych inicjatyw europejskich i krajowych, wspierających neutralność klimatyczną miast do 2030 roku.

Projekt pilotażowy NEEST – NetZero Emission and Environmentally Sustainable Territories jest realizowany w ramach Misji 100 Neutralnych dla Klimatu i Inteligentnych Miast do 2030 roku przez Kraków (lider projektu), Łódź, Rzeszów, Warszawę, Wrocław oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Projekt ma na celu opracowanie praktycznych i skalowalnych rozwiązań w obszarze efektywności energetycznej budynków.

Projekt NEEST koncentruje się na budynkach, które są głównym źródłem emisji CO2 w miastach, i ich otoczeniu. Emisje generowane przez zużycie energii elektrycznej oraz cieplnej można znacznie ograniczyć zwiększając efektywność energetyczną budynków dzięki modernizacji technicznej i zmianom organizacyjno-funkcjonalnym.

Zadaniem projektu NEEST jest stworzenie gotowych do powielania wytycznych dotyczących termomodernizacji różnych typów kwartałów miejskich (obszarów zabudowy, osiedli, dzielnic). Projektowana głęboka termomodernizacja budynków mieszkalnych, usługowych, użyteczności publicznej i jednorodzinnych na terenie danego kwartału ma za zadanie obniżyć emisje z tych budynków prawie do zera.

Prace realizowane w ramach projektu NEEST obejmują: stworzenie bazy wiedzy i narzędzi do zarządzania redukcją emisji, techniczne i organizacyjne rozwiązania modernizacji budynków, schematy rewitalizacji przestrzeni między budynkami, wzorcowe przykłady zaangażowania społeczności lokalnej, modele finansowania oraz rekomendacje polityczne na poziomie regionalnym i krajowym.

W każdym z miast wybrano typowe kwartały zabudowy, zróżnicowane pod względem rodzaju budynków, o cechach pozwalających na powielanie rozwiązań w innych lokalizacjach. W przypadku Krakowa wybrano kwartał obejmujący część osiedla Złotego Wieku na terenie dzielnicy Mistrzejowice czyli typową zabudowę wielorodzinną krakowskiego osiedla. W trakcie prac zostaną uwzględnione opinie mieszkańców i ich potrzeby, aby poprawić jakość ich życia i wesprzeć budowę lokalnej wspólnoty.

Złoty Wiek NEEST — Wybrany fragment Osiedla Złotego wieku w Krakowie

W ramach projektu NEEST przygotowane zostaną także modelowe rozwiązania dla całego obszaru miejskiego. Pomóc w tym ma tzw. Symulator Systemu Energetycznego Miasta, który analizować będzie szeroki zakres danych dotyczących systemu wytwarzania i dostarczania energii oraz dostępnych możliwości technologicznych. Zebrane informacje o budynkach symulator pogrupuje, uwzględniając podobieństwa pod względem typu, lokalizacji i zapotrzebowania na energię. Tak podzielone budynki zostaną poddane symulacji według różnych scenariuszy technologicznych, po to aby wybrać najlepsze technologie usprawniające proces transformacji energetycznej.

Przy użyciu symulatora projektowane będą także zmiany zachodzące w mieście (zarówno demograficzne, jak i topograficzne) wraz z analizą finansową, co pomoże w wyborze optymalnych rozwiązań. W końcowym podsumowaniu narzędzie dostarczy informacje dotyczące nakładów inwestycyjnych, prognozowanych cen energii i szacowanych zysków finansowych oraz korzyści pozafinansowych.

W ramach Misji 100 miast przewidziana jest współpraca międzynarodowa. Do Miast Pilotażowych dobierane są Miasta Partnerskie. Do projektu NEEST przydzielone zostało chorwackie miasto Slavonski Brod, które zmaga się z problemem wysokiego poziomu emisji związanych z ogrzewaniem budynków, zanieczyszczeniem powietrza w centrum spowodowanym przebiegiem węzła transportowego oraz trudnością w znalezieniu inwestorów i interesariuszy do wdrożenia projektów proklimatycznych.

Jako zarządzający projektem NEEST Kraków odpowiada za: koordynację, reprezentację konsorcjum, monitorowanie postępów, sporządzanie raportów oraz rozliczanie projektu. Kraków ma również za zadanie określenie barier i problemów, jakie projekt może napotkać w trakcie jego realizacji oraz możliwych sposobów na ich rozwiązania. Kraków tworzyć będzie także bazę wiedzy, którą miasta nabyły w trakcie realizacji projektu, z myślą o innych zespołach projektowych.

Ponadto Kraków aktywnie uczestniczy w kształtowaniu polityk i rozwiązań sprzyjających zmianom systemowym, co obejmuje m.in.: analizę i opracowywanie rekomendacji dotyczących zmian prawnych na poziomie krajowym i lokalnym, poszukiwanie źródeł finansowania (w tym funduszy unijnych) oraz przygotowanie rekomendacji dotyczących zmian w zakresie polityk na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. Podejmowane przez Kraków w ramach projektu NEEST działania przyczynią się do skutecznego wspierania zmian na drodze do transformacji energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych i mogą posłużyć jako wzór lub inspiracja dla innych regionów i aglomeracji miejskich.

O dotychczasowych działaniach w projekcie piszemy na naszej stronie:

Projekt NEEST w mediach:

RMF.FM: 1,5 mln euro na wspólny projekt pięciu polskich miast
Resinet.pl: Rzeszów w elitarnym gronie europejskich miast
Sozosfera.pl: Dofinansowanie na podnoszenie efektywności energetycznej budynków
Radio Kraków: Kraków jest jednym z pięciu miast, które ma wypracować model dojścia do neutralności klimatycznej w polskich miastach
Platforma NetZero Cities: Krakow: Paving the way to climate neutrality
Portal Teraz Środowisko: Kraków w pilotażu NEEST. Powstają wytyczne dla głębokiej termomodernizacji osiedli i dzielnic
Portal Magazyn Manager Plus: Pięć polskich miast przedstawiło postulaty w ramach Misji UE na rzecz neutralnych dla klimatu i inteligentnych miast
ePraga.pl: Przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu w miastach – strategia projektu NEEST
portalsamorządowy.pl: Wrocław skanuje budynki. Zyskają na tym wszyscy, nawet inne miasta
Stacja Warszawa - Open Spotify: Budynki a klimat
Radio Kraków: Jak poprawić efektywność energetyczną kwartałów miejskich?
Wrocław.pl: Wrocław w europejskim projekcie NEEST. Przeskanowano budynki na Przedmieściu Oławskim

W Biuletynie Zielonej Transformacji Konfederacji Lewiatan, partnera krakowskiej inicjatywy miejskiej Pakt dla Klimatu, został opublikowany artykuł „Projekt NEEST czyli Kraków w kierunku transformacji energetycznej”. Celem wydawnictwa jest upowszechnianie wśród zrzeszonych w organizacji przedsiębiorców, a jest to ponad 4 tys. firm, takich tematów jak transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.

Wraz z Krakowem projekt NEEST realizują:

Materiał powstał w ramach projektu pn. NEEST – NetZero Emission and Environmentally Sustainable Territories.
Projekt finansowany za pośrednictwem NetZeroCities z programu ramowego Unii Europejskiej na rzecz badań i innowacji Horyzont 2020, na podstawie umowy o udzielenie dotacji nr 101036519.