Skarby pamięci

Człowiek „nie z tej ziemi” – w pozytywnym znaczeniu tych słów. Jeden z najwybitniejszych polskich prozaików, niedościgniony mistrz gatunku science fiction, najszerzej tłumaczony polski autor na świecie, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa. W 2021 roku świętowaliśmy 100-lecie urodzin i 15. rocznicę śmierci Stanisława Lema.

Któż nie zna znakomicie absurdalnych - i absurdalnie znakomitych - dramatów „Tango”, „Letni dzień” czy „Miłość na Krymie”? Genialne i niepokorne, wyszły one spod pióra Sławomira Mrożka – jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich pisarzy, dramaturgów, satyryków, prozaików i rysowników. W 1990 roku, jeszcze przed swoim powrotem z emigracji, Mrożek  został Honorowym Obywatelem Krakowa.

„Bard ludzkich serc”. Jego piosenki śpiewali opozycjoniści, ale on sam nie czuł się dysydentem, tylko poetą. W Polsce przekładała je z rosyjskiego m.in. Agnieszka Osiecka, a wykonywali Fetting, Młynarski, Łazuka czy Lutkiewicz. Bułat Okudżawa – autor takich utworów jak „Modlitwa”, „Piosenka o żołnierskich butach”, „Nie wierzcie piechocie” – wielokrotnie odwiedzał Kraków.

Amerykanin, który nigdy nie przestał być Polakiem. Działalność Zbigniewa Brzezińskiego – zarówno tę polityczną, jak i naukową – zawsze cechowało globalne widzenie problemów międzynarodowych i głęboka troska o losy Polski. To dlatego w 2001 roku Rada Miasta Krakowa zdecydowała o włączeniu profesora Brzezińskiego w poczet Honorowych Obywateli naszego miasta.

41. prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki, orędownik przemian polityczno-gospodarczych w Europie Środkowo-Wschodniej, inicjator pokojowej współpracy z Rosją po upadku ZSRR, przyjaciel Polski i Polaków. George Bush odwiedził Kraków w 1995 roku.

Jeden z najwybitniejszych twórców światowego kina, reżyser teatralny związany z Teatrem Starym, laureat Oscara za całokształt twórczości (2000) oraz wielu innych nagród filmowych za osiągnięcia w dziedzinie kinematografii. Andrzej Wajda – bo o nim mowa – zaprosił Kraków do wielu swoich filmów i pozostawił w naszym mieście trwałe ślady swojej działalności.

Laureat Literackiej Nagrody Nobla z 1980 roku nie był krakowianinem, ale to w Krakowie chciał mieć „swój polski dom” po powrocie z emigracji. W uzasadnieniu do Uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie nadania poecie tytułu Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa czytamy: „Miłosz wybrał Kraków, jak wybiera się przyjaciela”. Gest ten został przez Kraków odwzajemniony.

Chociaż większość Polaków kojarzy Jana Nowaka-Jeziorańskiego jako „Kuriera z Warszawy”, miał on trwałe związki z Krakowem i wielki sentyment do naszego miasta. To dlatego Rada Miasta Krakowa uhonorowała go medalem Cracoviae Merenti, a dawny Plac Kolejowy przy krakowskim dworcu został przemianowany na Plac Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Legenda europejskiej polityki. Najdłużej urzędujący premier Wielkiej Brytanii w XX wieku i pierwsza kobieta na tym stanowisku. Nieugięta postawa wobec strajkujących górników i reżimu komunistycznego nadały jej przydomek „Żelazna Dama” (Iron Lady). Margaret Thatcher zawitała do naszego miasta w 1991 roku, aby osobiście odebrać tytuł Honorowej Obywatelki Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.

12 lutego obchodzimy ogólnopolski Dzień Pisania Piórem – święto, które propaguje eleganckie odręczne pisanie i kaligrafię. Dla jednych to relikt przeszłości w skomputeryzowanym świecie. Dla innych – prawdziwa sztuka, która przywołuje wspomnienia. My także postanowiliśmy z tej okazji przypomnieć „skarby” uwiecznione na papierze. Przez najbliższe miesiące będziemy prezentować najciekawsze wpisy z prowadzonej od lat Księgi Pamiątkowej Prezydenta Miasta Krakowa.